Co suplementować u dziecka niejadka, a co u vege? – rozmów z dietetykami część #2
Rozmów Pana Tabletki z dietetykami ciąg dalszy. Dlaczego Pan Tabletka rozmawia z dietetykami? Dlatego, że to dieta jest alternatywą dla suplementów diety. A o diecie najwięcej wiedzą dietetycy.
Ten artykuł prezentuje drugą część materiału, który zebrałem. Część pierwszą – opatrzoną dodatkowym wstępem – znajdziesz pod tym linkiem: Co warto suplementować – Pan Tabletka rozmawia z dietetykami #1
Ten wpis nie jest źródłem naukowym. Chodziło mi o subiektywne opinie i wnioski, jakie dietetycy mogą wyciągnąć ze swojej praktyki. Potraktuj ten wpis jak zwykłą rozmowę ze znajomym dietetykiem. Tylko zrobi to za Ciebie Pan Tabletka. To nie wpis komercyjny. W zamian za udzielenie wywiadu obiecałem podlinkować profile tych osób, co z przyjemnością robię.
#5
Zuzia Antecka
Psycholog, dietetyk, specjalizuje się w żywieniu dzieci. Pracuję zawodowo od 5 lat.
Szpinak robi bleee
Czy można zbilansować dietę tak, żeby wykluczyć konieczność zażywania suplementów?
Tak, oczywiście. Jesteśmy w stanie zbilansować dietę zdrowego człowieka bez konieczności sięgania po suplementy. Największym problemem może być witamina D, ale tak naprawdę nie powinniśmy mówić o niej w kontekście diety, bo dostarczenie jej w odpowiedniej ilości z pożywieniem nie jest łatwe. Naturalnym “źródłem” witaminy D jest promieniowanie słoneczne, nie dieta. Problemy z bilansowaniem diety zaczynają się wtedy, gdy pacjent ma liczne alergie, nietolerancje lub bardzo silne preferencje. To sytuacja, z którą spotykam się dość często w pracy, ponieważ zajmuję się głównie pomocą rodzicom w zdrowym żywieniu ich dzieci.
Dzieci natomiast to specyficzna grupa pacjentów. Nie jesteśmy w stanie zmusić ich do zjedzenia czegoś, czego nie lubią. Nie zadziała argument zdrowia, który zazwyczaj przekonuje dorosłych. Nie jestem również zwolennikiem przemycania składników w produktach, które dziecko lubi (np. dodawania ryby do kotletów mielonych i udawania, że są z mięsa). Czasami musimy pogodzić się z tym, że dieta mojego dziecka nie jest na dzień dzisiejszy idealnie zbilansowana. Zamiast naciskać na zjedzenie konkretnych produktów, inwestujemy czas w to, by dziecko stopniowo przekonywało się do nowych smaków. Wtedy czasami suplementacja to konieczność.
Zatem odpowiadając na Twoje pytanie – teoretycznie zawsze da się ułożyć dobrze zbilansowany jadłospis, problemem może być przełożenie go na praktykę.
Jakie suplementy zalecasz najczęściej?
Standardem jest witamina D oraz kwasy omega-3 z naciskiem na kwasy DHA. To bardzo ważne składniki dla kobiet w ciąży, w czasie karmienia piersią i małych dzieci. Mają wpływ na odporność i rozwój mózgu malucha. Ponadto bardzo często są niedoborowe. Mamy są straszone, by nie podawać zbyt dużych ilości ryb dzieciom i by nie spożywać ich zbyt często w ciąży. Najnowsze badania wskazują, że zalecenia o ograniczeniu ilości spożywanych ryb nie mają silnych podstaw naukowych. Jednak nadal wielu rodziców czuje się zagubionych, profilaktycznie rezygnuje z ryb, co może prowadzić do niedoboru m.in. kwasów DHA.
Drugą grupą składników, z których suplementacją często się spotykam to suplementy żelaza (oraz cynku czy wit. B12), czyli te związane z leczeniem anemii. Jednak nigdy nie zalecam samodzielnego stosowania ich u dzieci. Najpierw należy wykonać odpowiednie badania diagnostyczne w kierunku niedokrwistości, a decyzję o suplementacji powinien podjąć lekarz. Często jednak motywuję rodziców, by wywierali pewną presję na lekarzy, którzy np. zwlekają z wykonaniem badań czy zapominają o zbadaniu chociażby ferrytyny, która powinna być standardem w diagnozowaniu anemii u dzieci.
Na czym opierasz swój wybór odnośnie suplementacji? Co ma wpływ na wybór konkretnego preparatu?
Staram się unikać polecania konkretnych preparatów. Nie mam takich, którym ufam w 100%. Czasem podpowiadam, który suplement łączy ze sobą chociażby wit. D i kwasy DHA, w którym znajdziemy kwasy omega-3 pochodzące z alg morskich, czy które szczepy probiotyków są najlepsze przy alergii, a które przy chociażby częstych chorobach dziecka.
Czy obserwujesz w swojej praktyce nadużywanie suplementów?
Rodzice często nie czytają etykiet suplementów. Stosują jednocześnie preparat multiwitaminowy, oddzielnie podają witaminę D, a w okresie jesienno-zimowych dodatkowy preparat na odporność. Tymczasem w wielu produktach jednorazowa porcja dostarcza 100% dziennej dawki na dany składnik. Łatwo wtedy o przedawkowanie. Wydaje mi się, że rodzice zbyt mocno również obawiają się niedoborów żywieniowych u dzieci. Tymczasem, nawet przy dość monotonnej diecie, nie są one tak powszechne. Najczęściej pojawiają się niedobory cynku, wit. B12, wapnia, żelaza i kwasu foliowego. Znacznie bardziej w diecie naszych dzieci powinniśmy obawiać się nadmiarów, chociażby cukrów prostych.
#6
Kinga Karoń
Dietetyk kliniczny (licencjat), aktualnie jestem na studiach magisterskich z Dietetyki oraz na drugim roku Studium Farmaceutycznego, Staż pracy: dwa lata
Czy można zbilansować dietę tak, żeby wykluczyć konieczność zażywania suplementów?
Można zbilansować dietę w taki sposób, by wykluczyć przyjmowanie suplementów. Istnieją jednak przypadki, w których potrzebna będzie suplementacja (kwas foliowy w ciąży – jego odpowiednia ilość jest wtedy potrzebna do prawidłowego rozwoju dziecka). Innym powodem może być zespół złego wchłaniania lub sytuacja gdy ktoś stosuje diety wykluczające niektóre pokarmy (wegetarianie). W przypadku kobiet po menopauzie nieodzownym wydaje się włączenie witaminy D oraz wapnia, by uchronić je przed osteoporozą. Podobnie jest z żelazem w czasie ciąży lub przy ewentualnej anemii. Jednak nawet wtedy prawidłowo zbilansowana dieta jest niezbędna!
Przyjmując żelazo dobrze jest spożywać produkty bogate w witaminę C, lizynę, histydynę, ponieważ zwiększają jego wchłanianie. Warto również pamiętać, że wysokie spożycie kawy, herbaty i fitynianów (obecnych w nasionach zbóż) obniży jego wchłanianie. Chroniąc się przed osteoporozą możemy włączyć do diety produkty bogate w wapń: mleko, jogurty naturalne, mak, figi suszone, sardynki oraz ryby zawierające witaminę D. Generalnie dbając o naszą dietę warto jeść kasze, soję, orzechy zawierające magnez, oraz owoce i warzywa bogate we flawonoidy.
Jakie suplementy zalecasz najczęściej?
Jeżeli u pacjenta należy zwiększyć ilość danego składnika, komponuję dietę w taki sposób, by mogła ona mu go dostarczyć.
Na czym opierasz swój wybór odnośnie suplementacji? Co ma wpływ na wybór konkretnego preparatu?
Uważam, że suplementy są koniecznie tylko w niektórych przypadkach. Należy zwracać wtedy uwagę na skład preparatu ponieważ preparaty różnią się od siebie ilością danego składnika w jednej tabletce.
Czy obserwujesz w swojej praktyce nadużywanie suplementów?
Obserwuję. Podczas wywiadu pytam o przyjmowane suplementy oraz powód ich przyjmowania. Spotykam się z takim problemem, że ludzie przyjmują suplementy bez wcześniejszych badań/wizyty u lekarza/dietetyka, sami decydują się na zakup tylko na podstawie reklamy w internecie lub w telewizji.
Chcesz być na bieżąco z Panem Tabletką? Zapraszam – dołącz do newslettera:
#7
mgr Marianna Hall
Magister dietetyki, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Centrum Dietetyki Nutrado w Warszawie
Centralny Szpital Kliniczny MSWiA (Klinika Chorób Wewnętrznych, Endokrynologii i Diabetologii).
Czy można zbilansować dietę tak, żeby wykluczyć konieczność zażywania suplementów?
Nie ma uzasadnienia do wdrożenia substancji aktywnie czynnych bez uprzedniego sprawdzenia potrzeby ich stosowania. Konsultuję różne przypadki – od osób, które chcą jedynie zredukować masę ciała, po pacjentów z niewyrównaną glikemią, zaburzeniami endokrynologicznymi, chorobami na tle autoimmunologicznym, a także pacjentów onkologicznych. Moim celem jest stworzenie planu żywienia, który nie będzie wymagał wdrożenia dodatków, jednak w niektórych przypadkach zastosowanie suplementów, leków lub DŚSSPŻ (dietetyczny środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego) jest niezbędne.
Jakie suplementy zalecasz najczęściej?
Moim celem jest edukacja pacjenta pod kątem spożywania produktów bogatych w składniki odżywcze i tym samym stanowiących element prawidłowego żywienia. Wskazania w kierunku stosowania suplementów są uzależnione od wyników badań oraz zebranego wywiadu z pacjentem. Najczęściej zwracam uwagę na konieczność suplementacji witaminy D i wielkiej piątki u kobiet w ciąży (Jak wybrać dobry suplement w ciąży?- analiza topowych produktów)
Na czym opierasz swój wybór odnośnie suplementacji? Co ma wpływ na wybór konkretnego
preparatu?
Nie jestem osobą, która finalnie decyduje o suplementacji ani farmakoterapii, gdyż jest to rola lekarza. Ja mogę zasugerować, co można by wdrożyć, jako dodatek do prawidłowo zbilansowanego żywienia. Moje wybory są oparte na podstawie wyników badań, wywiadu z pacjentem, obserwacji oraz nabytej wiedzy teoretycznej i praktycznej.
Czy obserwujesz w swojej praktyce nadużywanie suplementów?
Obserwuję nadużycia w stosowaniu suplementów. Jest to spowodowane wieloma czynnikami, a jednym z nich jest działanie promotorów tak zwanego zdrowego odżywiania (których nie należy mylić z dyplomowanymi dietetykami, którzy ukończyli stosowne studia). Osoby te często zachęcają do stosowania różnego rodzaju substancji o zbawiennym działaniu, ale nie podchodzą rzetelnie do prawidłowego modelu żywienia. Niestety droga na skróty dalej ma wielu odbiorców i przez rozwinięty marketing dobrze się sprzedaje.
***
Co na to Pan Tabletka?
Jestem zmartwiony tymi wywiadami. Mamy dostęp do tysięcy różnych suplementów diety, a analizując przytoczone wywiady wygląda na to, że potrzebujemy raptem kilku. Co z resztą? Smutno, że tak się marnują.
W kolejnym wpisie pokuszę się o zrobienie zbiorczej analizy wszystkich 7 wywiadów. Ten materiał będzie doskonałym uzupełnieniem listy substancji jakie warto suplementować.
Zdrowo pozdrawiam,
Marcin
Czy wiesz jak wybrać dobry suplement diety? Opisałem to w tym wpisie, zapraszam:
5 kroków jak kupić dobry suplement diety. I nie dać się oszukać.
Zdjęcie kupione na iStock
A jakie suplementy na odporność dziecka polecam? Opisałem to w książce „Budujemy odporność w żłobku i przedszkolu”
O autorze
Marcin Korczyk
Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego na wydziale farmaceutycznym. Po studiach pracował w aptece całodobowej w Nowym Sączu - i w trakcie pracy rozpoczął tworzenie bloga www.pantabletka.pl - zapisując odpowiedzi na najczęściej zadawane przez pacjentów pytania.
Od czasu złożenia bloga w 2015 roku - do dziś - blog stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych i opiniotwórczych portali z wiedzą o racjonalnym stosowaniu leków i suplementacji.
