Kapsułkowanie – jak to się robi? Fotorelacja i garść porad.

Mam dla Was (głównie dla pracowników aptek, ale i dla pozostałych, którzy się interesują takimi tematami) fotorelację z kapsułkowania. Ofotografowałem przygotowanie jednej z najczęstszych recept na proszki dzielone, jakie zdarzają się w moim regionie.

Wpis powstał przy współpracy z firmą Eprus, która zajmuje się dystrybucją opakowań do receptury aptecznej oraz naprawą sprzętów. Eprus jest również największym dystrybutorem kapsułkarek i sprzętów do kapsułkowania w naszym kraju. A ja osobiście im dziękuję, że udostępnili mi chyba wszystkie gadżety związane z kapsułkami, jakie tylko mogłem sobie wymyślić – a które były mi potrzebne do przygotowania dla Was poradnika. We wrześniu 2019 – możesz skorzystać ze specjalnego rabatu na zakup kapsułkarki i akcesorium.

Proszki dzielone – co to jest? I do czego się przydają?

Wiem, że wśród moich Czytelników jest sporo studentów i techników farmaceutycznych, rozpoczynających staż – więc pozwolę sobie zacząć od samiutkiego początku.

Proszki dzielone, czyli formuła najbliższa takim zwyczajnym tabletkom do zażywania, ale z racji tego, że to lek recepturowy – skład jest dobrany indywidualnie pod pacjenta. Z moich obserwacji – najczęściej przepisują je pediatrzy i laryngolodzy.

Lekarz na recepcie zapisuje:

1. Skład, czyli składniki i ich dawki dla pojedynczej dawki leku recepturowego.
2. Ilość takich dawek do wykonania (zwykle to wielokrotność 20).

Farmaceuta w aptece:

1. Sprawdza, czy dawki maksymalne (jednorazowa i dobowa) – nie zostały przekroczone w uwzględnieniu do wagi pacjenta.
2. Przygotowuje lek w aptece i taką każdą dawkę leku musi rozdozować oddzielnie:
   • albo ręcznie do kapsułki opłatkowej
   • albo półautomatycznie do kapsułki żelatynowej.

W tym wpisie pokażę Ci jak przygotowuje się przykładową receptę przy użyciu kapsułkarki ręcznej. Jeśli wolisz treści video – to pod tym linkiem znajdziesz film, który przygotował producent tego sprzętu – firma Eprus. Z najważniejszych informacji:

• rozdozowanie 20 kapsułek zajęło im 2 min. i 50 sek.,
• a rozdozowanie 5 razy większej ilości, bo 100 kapsułek, zajęło 4 minuty.

Wiedza dodatkowa:

• wyniki ankiety „Czy warto korzystać z kapsułkarki„?
• akcja rabatowa na kapsułkarkę Eprus i akcesorium

A teraz zapraszam do mojej fotorelacji.

Przygotowanie proszku, czyli „wsadu” do kapsułek

Jak wybrać prawidłowy rozmiar kapsułki?

Wymaga to odrobiny wprawy, ale nie jest trudne. Trzeba się po prostu odrobinę przestawić z metody wagowej na objętościową. Jak rozumieć hasło „metoda objętościowa”?

Prosto. Kapsułki mają różne rozmiary i wielkości. I kapsułki cechuje nie waga „wsadu”, a jego objętość. Najłatwiej jest to pokazać na przykładzie dużej kapsułki o rozmiarze 00 – która ma w przybliżeniu objętość 1 ml, czyli:

• Do jednej kapsułki zmieścimy proszek o objętości 1 ml
  • haczyk polega na tym, że różne proszki mają różną objętość – najbardziej obrazowe (acz nieprecyzyjne) jest porównanie puszystej mąki do soli kamiennej albo pierza do żelaza – 1 kg pierza to cały worek, a 1 kg stali to kula wielkości pięści.
• Czyli jeśli na recepcie mamy zapisanych 20 kapsułek – to zmieścimy w nich 20 ml proszku.
• Ile waży to 20 ml proszku? Jak to sprawdzić? Potrzebujemy do tego cylinder miarowy i wagę.
• Najlepiej to wyjaśnić na przykładzie, ale będę jeszcze o tym pisał oddzielny poradnik.

Gotowy proszek przesypujemy do odpowiedniej wielkości cylindra miarowego

Następnie kładziemy cylinder na wadze i dosypujemy substancji pomocniczej do wymaganej objętości

Ważymy i zapisujemy, ile wykorzystaliśmy substancji pomocniczej

Wysypujemy proszek z cylindra i jeszcze raz mieszamy wszystko w moździerzu

Skoro już wiemy jakiego rozmiaru kapsułki użyjemy – instalujemy na podstawce kapsułkarki odpowiedni zestaw płyt

Ale zanim pokażę te różne rozmiary dziurkowanych płyt – zerknij na 3 najczęściej wykorzystywane rozmiary kapsułek. Ja w moim zestawie mam bazę kapsułkarki z płytą No. 00 i oddzielny zestaw do rozmiaru No. 3. Taki układ pozwala przygotować większość recept na proszki dzielone. W razie konieczności – przygotowujesz po prostu podwójną ilość kapsułek.

Jeszcze szybki rzut okiem z lotu ptaka na 2 rodzaje wielkości płyt:

I na cały plac boju:

I nieco inne ujęcie:

***

Wiedza dodatkowa:

• wyniki ankiety „Czy warto korzystać z kapsułkarki„?
• akcja rabatowa na kapsułkarkę Eprus i akcesorium

***

I zmontowana kapsułkarka

Wybraliśmy rozmiar kapsułki i załadowaliśmy odpowiedni zestaw płytek – teraz trzeba wypozycjonować bazę – żeby kapsułki równo leżały i dało się je równo zasypać

Potrzebujemy kilka symetrycznie rozmieszczonych kapsułek, np. w ten sposób:

Następnie wykorzystujemy kluczyk z zestawu i zerkamy od spodu

Palcami ustawiamy odpowiednie położenie płytki i blokujemy śruby metalowym kluczykiem

Zwróć uwagę, jak na początku kapsułki wystają ponad czarną płytkę – nie dałoby się równo wsypać do nich proszku. Jeśli obniżymy tę płytkę – to góra kapsułek zrówna się z powierzchnią płytki – do tego dążymy.

Kiedy płytka jest wypoziomowana, układamy W CAŁOŚCI potrzebną ilość kapsułek

Następnie zamykamy i blokujemy tę przeźroczystą klapkę – dzięki temu wieczka pozostaną dokładnie na swoim miejscu, w czasie kiedy my będziemy zasypywać denka

Dolna część zablokowana – my otwieramy wszystkie kapsułki na raz

Dźwignia po prawej stronie – denka zablokowane

Zdejmujemy górną część

Blokada zdjęta, kapsułki gotowe do napełniania

A tutaj widok od dołu – dzięki temu że ustawiliśmy spodnią płytkę na odpowiedniej wielkości – wszystkie kapsułki idealnie na niej leżą

Wysypujemy całą masę proszkową

Następnie przy pomocy karty całość wyrównujemy

W kolejnym kroku lekko ubijamy całość

Te dwie czynności powtarzamy, aż cała masa zmieści się na równo w kapsułkach

A tutaj już całkiem dobrze

Zamykamy kapsułki denkami – wszystkie na raz

I teraz trzeba całość mocno, ale z wyczuciem ścisnąć – do usłyszenia charakterystycznego „klikania” zamykanych kapsułek

Po zamknięciu – kapsułki zostają w górnej płytce – zerknijmy od spodu

Następnie otwieramy urządzenie i wysypujemy kapsułki

I zwieńczeniem jest przełożenie kapsułek do pojemnika, który je odpowiednio zabezpiecza i opisanie go

Ja wykorzystałem pojemnik z bezpiecznym zamknięciem, bo moje proszki były z substancją silnie działającą

Podsumowując

W kolejnych wpisach odpowiem jeszcze na Wasze pytania, które pojawiały się w ankiecie w naszej grupie na FB – np.:

• jak wyliczyć ilość substancji wypełniającej?
• na jakiej podstawie zdecydować o wyborze substancji wypełniającej – laktoza czy glukoza?
• jak szybko umyć kapsułkarkę?
• jak dobierać wielkość odpowiedniej kapsułki?
• generalnie – how it works?

Zachęcam Cię też do zapoznania się z wynikami ankiety „Czy warto używać w aptece kapsułkarki„?

Serdeczności
Pan Tabletka

Marcin

O autorze

Marcin Korczyk

mgr farm. Marcin Korczyk - farmaceuta praktyk, twórca internetowy, key opinion leader, autor książki "Odporność. Czy Twoje dziecko może nie chorować?"
Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego na wydziale farmaceutycznym. Po studiach pracował w aptece całodobowej w Nowym Sączu - i w trakcie pracy rozpoczął tworzenie bloga www.pantabletka.pl - zapisując odpowiedzi na najczęściej zadawane przez pacjentów pytania.

Od czasu złożenia bloga w 2015 roku - do dziś - blog stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych i opiniotwórczych portali z wiedzą o racjonalnym stosowaniu leków i suplementacji.