Czy dzieci z astmą mają obniżoną odporność?

Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta i jednoznaczna – ale jeśli Twoje dziecko zbyt często zapada na infekcje dróg oddechowych i podejrzewasz astmę dziecięcą- warto się tym tematem zainteresować. Astma bierze się w pewien sposób z defektu odporności, który polega na nadmiernej reakcji organizmu na pewne czynniki występujące w środowisku. 

Organizm wytwarza przeciwciała przeciwko tym substancjom, które powinny być dla organizmu obojętne. Na przykład pyłki unoszące się w powietrzu nie zagrażają naszemu zdrowiu. Ale u osób astmą organizm identyfikuje ich jako wrogów i zaczyna walkę. Tak się dzieje w każdej chorobie o podłożu alergicznym.

We wpisie znajdziesz odpowiedzi na pytania:

• Dlaczego dzieci z astmą częściej chorują i jaki ma to związek z ich układem odpornościowym?
• Dlaczego infekcje dróg oddechowych u dzieci z astmą mają cięższy przebieg?
• Czy infekcje są przyczyną astmy?
• Czy sterydy wziewne zmniejszają odporność dziecka?
• Jak wzmocnić odporność dziecka z astmą?

Na czym polega astma oskrzelowa?

Astma oskrzelowa polega na przewlekłym zapaleniu oskrzeli. Jeżeli dojdzie do kontaktu malucha z czynnikiem drażniącym lub z alergenem dochodzi do skurczu oskrzeli i produkcji zapalnego śluzu. Poza tym w oskrzelach takiego dziecka cały czas toczy się proces zapalny.

Przypomnijmy sobie, jakie astma ma objawy:

• Kaszel
• Świszczący oddech
• Napady duszności
• Ucisk w klatce piersiowej

Czy nie brzmi to znajomo dla każdego rodzica? Brzmi jak zapalenie oskrzeli albo płuc, przez które przechodzi czasem prawie każde dziecko. Astma często mylona jest właśnie z infekcjami dróg oddechowych i przez to – jeśli jest niezdiagnozowana –  bywa czasem powodem niepotrzebnej antybiotykoterapii.

Astma wczesnodziecięca a infekcje dróg oddechowych

Z jednej strony astma jest mylona z infekcjami, ale z drugiej strony dzieci z astmą faktycznie częściej zapadają na infekcje. Dlaczego? Przewlekły stan zapalny toczący się w oskrzelach osłabia prawidłową barierę przed bakteriami i wirusami.

Nadmierna produkcja śluzu jest dobrą pożywką dla bakterii, które chętniej się tam zaczepiają i kolonizują układ oddechowy dzieciaka. Ta kolonizacja to nic innego jak takie mieszkanie dla bakterii i wbrew pozorom niekoniecznie zawsze musi wiązać z zakażeniem.

W wielkim uproszczeniu: Jeżeli cała armia układu odpornościowego w oskrzelach walczy z czynnikami, które nie stanowią zagrożenia, to nie ma dalej już siły, żeby stoczyć prawdziwą walkę z bakteriami i wirusami. Dlatego, aby dbać o zdrowie swojego dziecka musisz najpierw zapanować nad objawami astmy – to pomoże w ograniczyć infekcje u Twojego dziecka.

***

Czy chcesz wiedzieć jak rozwija się układ odpornościowy dziecka i jak można go wzmacniać? Zapraszam do mojego audiobooka/książki „Odporność. Czy Twoje dziecko może nie chorować?”

• tutaj sprawdzisz spis treści i opis tej bestsellerowej książki o odporności maluszków.

Kliknij w okładkę i dowiedz się jak naturalnie wspierać rozwój układu odpornościowego.

***

Astma a zapalenie oskrzeli i odporność

U starszych dzieci diagnozujemy astmę na podstawie spirometrii i próby rozkurczowej. Jednak u połowy dzieciaków chorujących na astmę wczesnodziecięcą objawy zaczynają się już przed 3 rokiem życia. U takich maluszków spirometria jest niemożliwa do przeprowadzenia (maluszki po prostu nie są w stanie współpracować podczas przeprowadzenia badania).

Diagnozę specjalista wtedy stawia w inny sposób i na podstawie innych przesłanek. Jeżeli Twoje dziecko trzy razy w trakcie jednego roku chorowało na zapalenie oskrzeli z obturacją może to wskazywać na astmę. Nie zdziw się wtedy, jeżeli lekarz zaleci jej leczenie bez przeprowadzenia bardziej szczegółowej diagnostyki.

Zapalenie oskrzeli z obturacją

Zapalenie oskrzeli z obturacją to zapalenie oskrzeli, w którym następuje ich zwężenie. Jako rodzic trudno będzie Ci ten stan rozpoznać – najbliższej możesz skojarzyć go z dusznościami i trudnościami w oddychaniu. Takie rozpoznanie może postawić lekarz po zbadaniu małego pacjenta. W badaniu osłuchowym (czyli stetoskopem) słychać tzw. świsty. Jeżeli lekarz stwierdzi zapalenie oskrzeli najlepiej dopytaj czy jest obturacja czy jej nie ma. Takie powtarzające się epizody obturacji pomoże nam skierować diagnostykę w kierunku astmy.

Dlaczego dzieci z astmą chorują ciężej?

Każda infekcja u astmatyka, czy to bakteryjna, czy wirusowa powoduje zaostrzenie astmy. Bakterie i wirusy mogą wywołać napad duszności tak samo jak pyłki, sierść zwierząt, czy zimne powietrze. Trzeba wtedy najpierw opanować napad astmy, a następnie leczyć infekcje. Rodzic ma wtedy podwójne zadanie, bo dwie choroby do opanowania. 

Niejednokrotnie okazuje się taka infekcja, nasiliła rozwój astmy. Wiąże się to m.in z uszkodzeniem błony śluzowej oskrzeli, która staje się wtedy bardzo wrażliwa. Przez pewien czas po infekcji należy brać większe dawki leków kontrolujących astmę. 

Pamiętaj, żeby nie robić tego na własną rękę. O wszystkich modyfikacjach leczenia decyduje lekarz.

***

Czy dzieci z alergiami chorują częściej? Co z AZS, alergią pokarmową i wziewną?

• Czy dzieci z alergią chorują częściej? Jak w alergii wzmocnić odporność?

***

Infekcje tylko nasilają astmę czy też może są jej przyczyną?

Czytając tekst pewnie masz wrażenie błędnego koła. Najpierw są nawracające infekcje, potem diagnozujemy astmę, potem znowu są infekcje, które nasilają astmę. 

To może infekcje powodują astmę?

Istnieją doniesienia, że dzieci, które we wczesnym dzieciństwie chorowały na zapalenie oskrzelików spowodowane przez wirusa RSV częściej rozwijają astmę. Jednak nie ma na to twardych dowodów. Poza tym ciężko jest rozstrzygnąć czy takie zakażenia górnych dróg oddechowych predysponują do rozwoju astmy, czy też może przyczyniają się do jej wcześniejszego wykrycia.

U dorosłych rzeczywiście może wystąpić astma spowodowana przez infekcje bakteryjne, czy wirusowe, ale jest to astma niealergiczna. Mechanizm jej powstawania jest zupełnie inny i nie jest jeszcze do końca poznany, ale objawy są bardzo podobne.

Czy sterydy stosowane szeroko w astmie wpływają na odporność dziecka?

Czytając ulotki leków przeciwzapalnych i sterydowych – znajdziesz zapisy o ich wpływie na obniżenie odporności. Akurat to działanie niepożądane – dotyczy głównie podawania doustnego, domięśniowego lub dożylnego. Natomiast w astmie stosowane są głównie sterydy wziewnie -ponieważ trafiają bezpośrednio do miejsca działania – czyli do oskrzeli, skąd dalej trafiają również do płuc. 

Ocenia się, że około 30% dawki leku trafia do płuc, a zaledwie ułamek z tego trafia do krwi. Taka ilość sterydów praktycznie nie ma wpływu na odporność. Zawsze rozmawiając i rozważając ryzyko skutków niepożądanych dla różnych leków szacujemy stosunek korzyści do zagrożeń. I w przypadku podania wziewnego – ryzyko jest znacznie, znacznie mniejsze niż przy podaniu choćby doustnym, czy dożylnym.

Uznaje się, że glikokortykosteroidy mają pozytywne działanie w astmie, ponieważ zmniejszają stan zapalny i ilość zaostrzeń w astmie. Przyczyniają się więc do lepszej kontroli astmy. Opanowanie objawów astmy z kolei wiąże się z mniejszym ryzykiem zachorowania u dziecka. Więc w tym przypadku paradoksalnie sterydy pomogą chronić odporność dziecka.

Infekcje podczas stosowania sterydów wziewnych

Oczywiście działania niepożądane też tutaj będą miały miejsce. Podczas stosowania sterydów wziewnych występują infekcje, ale o miejscowym charakterze (czyli w jamie ustnej, w gardle). Są to zakażenia grzybicze, pleśniawki, może się pojawić próchnica zębów. Aby im zapobiec należy po inhalacjach przepłukać buzię, gardło, umyć zęby. 

***

Chcesz wiedzieć jak prawidłowo, skutecznie i bezpiecznie robić dziecku nebulizacje? Zapraszam do mojego audiobooku/kursu dla uważnych rodziców:

• tutaj doczytasz spis treści, opis i dowiesz się jak dołączyć do kursu

Kliknij zdjęcie i doczytaj jak mój audiobook może Ci pomóc.

***

Jak wzmocnić odporność dziecka z astmą?

Prawidłowe leczenie astmy

Podawaj leki regularnie, w dawkach zaleconych przez lekarza i upewnij się, że prawidłowo podajesz swojemu dziecku lek (jeżeli masz wątpliwości – poproś lekarza lub farmaceutę, aby sprawdził czy robisz to dobrze). Pamiętaj, że to nieleczona lub niedostatecznie leczona astma zwiększa podatność dziecka na infekcje.

Prawidłowo zbilansowana dieta

Każde dziecko, a w szczególności astmatyk musi zdrowo się odżywiać. Chodzi tu przede wszystkim o to, by zachować prawidłową masę ciała.

Otyłość wpływa na ciężki przebieg astmy.

Jeżeli nasz maluch ma zdrową i zbilansowaną dietę to tak naprawdę nie potrzebuje już żadnych suplementów diety, czy multiwitamin “na odporność”.  Oczywiście nie dotyczy to suplementacji witaminą D, którą obowiązkowo Twoje dziecko musi otrzymywać oraz innych leków, które lekarz zaleci z konkretnych wskazań.

Astma oskrzelowa a uprawianie sportu

Aktywność fizyczna jest nieodzownym elementem budowania odporności naszych dzieci. Astma absolutnie nie jest przeciwwskazaniem do uprawiania sportu, nie zwalnia też z zajęć wychowania fizycznego. Aktywność fizyczna ma korzystny wpływ na odporność, kości, stawy, gospodarkę węglowodanową, zdrowie psychiczne i wiele wiele innych rzeczy. 

Dzieci z astmą zawsze powinny mieć przy sobie inhalator z lekiem rozszerzającym oskrzela (np. salbutamol). 

Jeżeli napady duszności są wyzwalane aktywnością, musisz zadbać, aby Twoje dziecko zaaplikowało sobie taki lek jeszcze przed ćwiczeniami. Najlepiej opracuj ze swoim lekarzem plan działania dotyczący zapobiegania napadom astmy w czasie wysiłku, jeżeli one występują.

Redakcja Pana Tabletki
Serdeczności!

Marcin

***

Więcej wiedzy dla rodziców od Pana Tabletki?

• Katar u niemowlaka i małego dziecka – garść porad dla rodziców
• Nebulizatory, inhalatory – ranking i analiza – czyli jak wybrać najlepszy?

Kliknij w zdjęcie i dowiedz się więcej o moim audiobooku/kursie dla uważnych rodziców.

O autorze

Marcin Korczyk

mgr farm. Marcin Korczyk - farmaceuta praktyk, twórca internetowy, key opinion leader, autor książki "Odporność. Czy Twoje dziecko może nie chorować?"
Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego na wydziale farmaceutycznym. Po studiach pracował w aptece całodobowej w Nowym Sączu - i w trakcie pracy rozpoczął tworzenie bloga www.pantabletka.pl - zapisując odpowiedzi na najczęściej zadawane przez pacjentów pytania.

Od czasu złożenia bloga w 2015 roku - do dziś - blog stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych i opiniotwórczych portali z wiedzą o racjonalnym stosowaniu leków i suplementacji.