Czarny bez – czy wzmocni odporność?

Czarny bez jest jednym z najpopularniejszych środków stosowanych w suplementach na odporność. Jest również  surowcem zielarskim, stosowanym w tradycyjnym ziołolecznictwie przez wieki. W sezonie przeziębieniowym (czyli w Polsce jakieś 300 dni w roku) dostaję mnóstwo zapytań o kolejne suplementy na odporność i na przeziębienie z sokiem z czarnego bzu.

Mam nadzieję, że ten wpis pomoże Ci zrozumieć, jakie działanie może mieć sok z czarnego bzu, a które slogany reklamowe to tylko marketing.

Biały kwiat i czarny owoc bzu (czarnego) – jeden krzak – dwa cenne surowce

Wyjaśnijmy to sobie na początku – bez czarny dostarcza nam dwa surowce, o nieco odmiennym działaniu:

• kwiat bzu czarnego – o kwiecie pisałem więcej w przepisie na Lipną hyćkę.
• owoc bzu czarnego – jego działanie opisałem w tym artykule

Bez czarny – Sambucus Nigra

Z łaciny, czarny bez nazywa się Sambucus Nigra – i dlatego większość suplementów z tym składnikiem ma w nazwie człon sambucus. Ot ciekawostka.

Owoc bzu czarnego – jakie ma działanie?

Owoc bzu czarnego – działa:

• przeciwwirusowo
• immunostymulująco
• lekko napotnie
• lekko przeczyszczająco
• słabo przeciwbólowo
• przeciwzapalnie

Jakie składniki odpowiadają za działanie?

Oprócz antocyjanów, garbników, polifenoli odpowiadających ze te podstawowe efekty – zawiera w swoim składzie białka inaktywujące rybosomy (RIP – ribosome inactivating protein), którym przypisuje się działanie przeciwwirusowe (1,2).

A co nam mówią badania naukowe?

Badania na myszach wykazały zahamowanie replikacji wirusa grypy i stymulację odpowiedzi immunologicznej (3), a także działanie przeciwbakteryjne (badanie wzrostu bakterii na pożywce) (4). Stosowanie preparatów bzu czarnego skróciło trwanie choroby o średnio 3-4 dni w porównaniu z placebo w przypadku wirusa grypy A i B (5).

Oprócz działania antywirusowego owoc bzu czarnego stymuluje wytwarzanie cytokin, co za tym idzie – aktywuje system odpornościowy. (6)

Badania kliniczne skuteczności wyciągu z bzu czarnego

Przeprowadzono badania kliniczne, badające działanie przeciwwirusowe bzu [5,7 oba badania zostały sponsorowane przez producenta Sambucolu]. Oba polegały na tym, że:

• chorym ze zdiagnozowaną grypą (gorączka powyżej 38 stopni, przynajmniej jeden objaw ze strony układu oddechowego) podawano syrop z owoców czarnego bzu (38% ekstrakt z owoców bzu czarnego, syrop był standaryzowany na antocyjany).
• Dawkowanie: 15 ml 4x dziennie przez 5 dni, w drugim badaniu 4 łyżki (czyli też 15 ml) 4x dziennie przez 3 dni.
• W obu badaniach czas trwania choroby pacjentów przyjmujących syrop był krótszy o 3-4 dni w porównaniu z placebo (porównywali to też z mocniejszymi lekami przeciwwirusowymi –  oseltamiwirem i zanamiwirem, które skracają chorobę o 1-2,5 dnia).
• zwróć uwagę – że w tych badaniach brano pod uwagę działanie wyciągu z bzu czarnego w odniesieniu do wirusa grypy – a nie wszystkich odmian wirusów wywołujących, np.: przeziębienia. Trudno więc te wyniki uogólnić do wszystkich infekcji wirusowych.
  

Oprócz tego przeprowadzono badania in vitro wzrostu cytokin, też konkretnie na Sambucolu. (6) To badanie ma potwierdzać efekt pobudzający układ odpornościowy.

***

Czy Twoje dziecko może nie chorować? Kliknij w okładkę i dowiedz się więcej 🙂

Czy Twoje dziecko dużo choruje? Jeśli chcesz wiedzieć jak zadbać o jego ODPORNOŚĆ – to może, zainteresuje Cię moja książka:

***

Jaki wybrać preparat z sokiem z czarnego bzu?

Tak szczerze powiedziawszy – ja lubię czarny bez jako surowiec zielarski.

Lubię go i wykorzystuję w swoim domu, o np.: kwiaty w formie Lipnej hyćki, a owoce w formie domowego soku mojej mamy.  Nie potrzebuję jakichś specjalnych dowodów, żeby podczas infekcji włączyć go w domowy system szybkiego reagowania. Nigdy też nie przypisywałem mu jakichś cudownych właściwości – bo cudownych właściwości nie ma (!). Z wirusami organizm musi poradzić sobie sam.

Oczywiście miło, że w pracach naukowych udało się to korzystne działanie potwierdzić 🙂

I przechodzimy do meritum – jeśli nie dysponujesz dobrym, domowym sokiem – jaki suplement w aptece wybrać?

I tutaj pojawia się kłopot. Dlaczego? Ponieważ w suplementach mamy najróżniejsze wyciągi z czarnego bzu i trudno je ze sobą porównać. Do tego jak zapewne wiesz – produkcja suplementów to taka wolna amerykanka – i często w ślicznych, reklamowanych syropkach są słabej jakości składniki.

Czasem jest wykorzystany sok, a czasem ekstrakt z soku. Ekstrakt nie zawsze jest standaryzowany, a jeśli tak to na antocyjany albo polifenole, czasami jest wypisany ekwiwalent owoców bzu w gramach. Każdy producent robi co mu się żywnie podoba i mam wrażenie, że przynajmniej część tych zabiegów ma celowo wprowadzać w błąd.

Co ciekawe, nawet w żadnym z preparatów z tej badanej linii Sambucol nie ma wzmianki o konkretnych ilościach, czasem napiszą tylko, że “standaryzowany wyciąg z owoców bzu czarnego”. BTW, analiza tej serii jest tutaj.

Jak wygląda sprawa w innych produktach zawierających sok z czarnego bzu? Szczegóły są w tym wpisie, a esencja tutaj:

• taki Zatogrip 6+ (ma standaryzację na polifenole)
• Blu Kid (standaryzacja na antocyjany i polifenole)
• Grypostop (standaryzacja na antocyjany)
• Blu Junior (standaryzacja na antocyjany i polifenole)
• Sanostol Immuno – nie wiadomo 😉

Na co zwrócić uwagę podczas robienia domowego soku? Czyli sambunigryna…

Tak sobie myślę, że jak będzie sezon to pokażę Wam jak taki sok robi się u mnie w domu 🙂 a tymczasem opiszę to tak ogólnie.

Owoce trzeba zbierać gdy będą już bardzo dojrzałe, bo zjedzenie niedojrzałych wiąże się z zażyciem sambunigryny (biegunka, wymioty, osłabienie), jednocześnie podczas gotowania/suszenia sambunigryna rozkłada się, więc obróbka termiczna to wystarczające zabezpieczenie.

Z owoców można zrobić sok, syrop albo wino.

Przetwory z czarnego bzu są uważane za bezpieczne – można podawać kobietom w ciąży i dzieciom.

Sok z czarnego bzu – czy działa na odporność i na przeziębienie?

Mamy mocne przesłanki (tradycja stosowania+badania naukowe), żeby powiedzieć, że działa. Tylko pamiętajcie, że to jest tylko działanie wspomagające i każda infekcja przebiega inaczej.

Z pewnością – nie jest to cudowny składnik, dzięki któremu nie będziecie chorować.

I sprawdzi się nie jako profilaktyka, ale podczas infekcji i w momencie, kiedy zaczyna nas coś łapać.

Zdrowotności
Pan Tabletka
Marcin

P.S.: Jeśli chcesz być na bieżąco z moimi wpisami i dostawać moje listy – zapraszam –  dołącz do mojego newslettera:

***

Może szukasz więcej tradycyjnych i naturalnych sposobów i przepisów na zdrowie i odporność? Spodoba Ci się moja nowa książka „Zdrownik”. Tutaj dowiesz się więcej.

Kliknij w zdjęcie – i sprawdź spis treści i ceny mojej nowej książki z tradycyjnymi przepisami 🙂

***

Bibliografia:

1. Tejero, J Jimenez, P Quinto, EJ Cordoba-Diaz, D Garrosa, M Cordoba-Diaz, M; Gayoso, MJ Girbes, T, Elderberries: A Source of Ribosome-Inactivating Proteins with Lectin Activity, Molecules, 2015, 20, 2, 2364-2387
2. Vandenbussche F., Desmyter S., Ciani M., Proost P., Peumans WJ, Van Damme EJM, Analysis of the in planta antiviral activity of elderberry ribosome-inactivating proteins, Eur J Biochem, 2004, 271, 8, 1508-1515
3. Kinoshita E., Hayashi K., Katayama H., Hayashi T., Obata A., Anti-Influenza Virus Effects of Elderberry Juice and Its Fractions, Bioscience Biotechnology and Biochemistry, 2012, 76, 9, 1633-1638
4. Krawitz C., Abu Mraheil M., Stein M.,  Imirzalioglu C., Domann E., Pleschka S., Hain T., Inhibitory activity of a standardized elderberry liquid extract against clinically-relevant human respiratory bacterial pathogens and influenza A and B viruses, BMC Complementary and alternative Medicine, 2011, 11, 16
5. Zakay-Rones Z., Thom E., Wollan T.,  Wadstein J., Randomized study of the efficacy and safety of oral elderberry extract in the treatment of influenza A and B virus infections, Journal of International Medical Research, 2004, 32, 2, 132-140
6. Barak V., Halperin T., Kalickman I., The effect of Sambucol, a black elderberry-based, natural product, on the production of human cytokines: I. Inflammatory cytokines, European Cytokine Network, 2001, 12, 2, 290-296
7. Zakay-Rones Z, Varsano N, Zlotnik M, Manor O, Regev L, Schlesinger M, et al: Inhibition of several strains of influenza virus in vitro and reduction of symptoms by an elderberry extract (Sambucus nigra L.) during an outbreak of influenza B Panama. J Altern Complement Med1995; 1: 361 – 369

O autorze

Marcin Korczyk

mgr farm. Marcin Korczyk - farmaceuta praktyk, twórca internetowy, key opinion leader, autor książki "Odporność. Czy Twoje dziecko może nie chorować?"
Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego na wydziale farmaceutycznym. Po studiach pracował w aptece całodobowej w Nowym Sączu - i w trakcie pracy rozpoczął tworzenie bloga www.pantabletka.pl - zapisując odpowiedzi na najczęściej zadawane przez pacjentów pytania.

Od czasu złożenia bloga w 2015 roku - do dziś - blog stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych i opiniotwórczych portali z wiedzą o racjonalnym stosowaniu leków i suplementacji.