Bostonka, czyli choroba dłoni, stóp i jamy ustnej – co to za choroba i jak ją leczyć?
Bostonka w ostatnich latach zyskała na popularności u najmłodszych dzieci. Ponieważ jej pojawieniu się sprzyja brak odpowiedniej higieny, bezproblemowo rozprzestrzenia się w żłobkach i przedszkolach. Co warto wiedzieć o bostonce? Jak skutecznie pomóc chorującemu dziecku? Kiedy maluch przestaje zarażać?
Czym tak naprawdę jest bostonka?
Zacznijmy od tego, że powszechnie używane określenie bostonka nie jest do końca prawidłowe i dotyczy innej jednostki chorobowej, ale dla lepszego zrozumienia się będę operował tą powszechną nazwą – a całe to zamieszanie dokładnie wyjaśnię niżej.
Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej
W rzeczywistości mówimy o chorobie dłoni, stóp i jamy ustnej, ang. hand, foot and mouth disease (w skrócie HFMD). Nie rozpoznaje się jej poprzez żadne testy laboratoryjne, lecz dzięki typowemu obrazowi klinicznemu. Przebieg schorzenia jest zazwyczaj łagodny i samoograniczający się, a choroba mija po 1-3 tygodniach.
Wysypka na dłoniach jest charakterystycznym objawem bostonki.
Bostonka tylko u dzieci?
Choroba występuje najczęściej u dzieci poniżej 10. roku życia, ale bywa obserwowana również u dzieci starszych, a nawet u dorosłych (choć często nie daje u nich typowych objawów i może sprawiać trudności diagnostyczne).
Jakie są przyczyny choroby dłoni, stóp i jamy ustnej?
Zakażenie może być spowodowane przez różne wirusy: Coxsackie A lub enterowirusa 71, które należą do rodzaju Enterowirusów.
Bostonka – w jaki sposób się zarażamy?
Jest to tzw. choroba brudnych rąk. Rozprzestrzenia się w wyniku nieprzestrzegania podstawowych zasad higieny. Dzieci zarażają się od siebie nawzajem poprzez bliski kontakt, jedzenie wspólnymi sztućcami czy zabawę. Nietrudno więc zgadnąć, że przypadki choroby namnażają się przede wszystkim w żłobkach i przedszkolach.
Zakaźne są wydzieliny i wydaliny chorej osoby – kropelki rozprzestrzeniane podczas kaszlu czy kataru, a także ślina. Wirus znajduje się również w kale zakażonych.
|
Bostonka u dzieci – Pan Tabletka radzi Jeśli w Waszym przedszkolu pojawiła się bostonka, przypomnij dziecku podstawowe zasady higieny. Przećwicz z nim poprawne mycie rąk – tak w formie zabawy, ale ze skutkiem edukacyjnym. Dobre nawyki procentują w przyszłości i stanowią skuteczną broń przeciwko wielu innym wirusom. |
Okres wylęgania i zakaźności
Od momentu zarażenia się do pierwszych objawów choroby mija od 3 do 5 dni. Dziecko przestaje zarażać wszystkich wokół w momencie, gdy ustępuje wysypka.
Jakie są objawy bostonki?
Na początku pojawiają się typowe objawy infekcji:
- gorączka (ustępuje po 2-3 dniach),
- złe samopoczucie,
- brak apetytu,
- ból gardła.
Po 2-3 dniach od rozpoczęcia choroby pojawia się wysypka o typowej dla tej choroby lokalizacji, o czym za chwilę.
WysypkaWysypka pojawia się na dłoniach, stopach i błonach śluzowych jamy ustnej, a także na skórze pośladków i w okolicy pachwin. Początkowo możemy zaobserwować rumieniowe plamki na języku, podniebieniu, gardle i błonach śluzowych policzków, które z czasem przekształcają się w charakterystyczne pęcherzyki. Te z kolei lubią pękać i pozostawiać po sobie bolesne owrzodzenia. Niestety, w efekcie maluch traci apetyt i odmawia jedzenia lub picia, przez co szczególnie narażony jest na odwodnienie! Następnie wysypka pojawia się na dłoniowych powierzchniach rąk i podeszwach stóp. Ma postać czerwonych plamek, grudek lub pęcherzyków, mogących sprawiać ból i dyskomfort. Wysypka ustępuje najczęściej po 7-10 dniach. |
***
Tutaj podsyłam mój wpis o nawadnianiu i elektrolitach z apteki – dla dzieci i dorosłych:
***
Charakterystycznym objawem bostonki jest wysypka na stopach.
Bostonka – wpływ na paznokcie
W wyniku zakażeń wywołanych niektórymi szczepami enterowirusów na paznokciach pojawiają się bruzdy i pofałdowania poprzeczne (są to tzw. linie Beau), następuje też zahamowanie ich wzrostu. U niektórych dzieci dojść może do złuszczenia płytki paznokciowej.
Wspomniane zmiany zaczynają pojawiać się nawet do 40 dni po przebyciu choroby, jednak nie powinny być powodem do niepokoju – paznokcie odrastają i regenerują się w czasie od 6 do 12 miesięcy.
Ciężka postać bostonki
Choroba dłoni, stóp i ust może wiązać się z zajęciem przez wirusa układu nerwowego. Objawia się wtedy jako ciężkie zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie pnia mózgu lub przyjmuje postać porażenia i niedowładów.
Na szczęście, ciężkie postaci choroby odnotowuje się przede wszystkim w Azji, gdzie epidemie charakteryzują się dużą zjadliwością. W Europie najczęstszym powikłaniem “bostonki” jest odwodnienie, wywołane przez wspomniane wcześniej uszkodzenia śluzówki w buzi.
Czy bostonka, to rzeczywiście… bostonka?
Jak już wspomniałem, często choroba dłoni, stóp i jamy ustnej (prawidłowe określenie choroby, która powszechnie nazywamy “bostonką”) jest mylnie określana bostonką lub chorobą bostońską. Skąd to zamieszanie?
Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej a bostonka
Okazuje się, że choroba dłoni, stóp i jamy ustnej i bostonka to tak naprawdę całkiem inne schorzenia. Rzeczywistą bostonkę również wywołuje enterowirus, lecz inny niż w przypadku HMFD – ECHO 16. A nazwa tej “prawdziwej” bostonki związana jest z epidemią szerzącą się w 1951 roku w Bostonie.
Być może to obecność wysypki w przebiegu obydwóch schorzeń sprawiła, że nazwa “bostonka” przylgnęła także do choroby dłoni, stóp i ust. Zasadnicza różnica polega na jej lokalizacji – w chorobie bostońskiej wysypka obejmuje skórę twarzy i tułowia, zaś bardzo rzadko pojawia się na kończynach.
To może choroba bornholmska?
Choroba bornholmska również bywa mylona zarówno z bostonką, jak i chorobą dłoni, stóp i ust. Wywoływana jest przez enterowirusy, lecz tym razem są to wirusy Coxsackie B. Bywa nazywana „chorobą diabelską”.
„Pierwsze przypadki tego schorzenia wystąpiły na Bornholmie, duńskiej wyspie. Objawia się zapaleniem mięśni międzyżebrowych z towarzyszącą gorączką, bólami głowy i nagłymi atakami bólu w dolnej części klatki piersiowej i w nadbrzuszu.
W przebiegu choroby bornholmskiej występuje również duszność, ponieważ mięśnie międzyżebrowe nie są w stanie wspomagać efektywnie procesu oddychania. Choroba trwa zaledwie kilka dni, ale ma skłonność do nawrotów.”
Bostonka u dzieci – jak ją leczyć?
Leczenie choroby dłoni, stóp i jamy ustnej jest wyłącznie objawowe. Aby poprawić samopoczucie dziecka, stosujemy leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe.
O zasadach stosowania leków przeciwgorączkowych opowiadam w Kursie dla Rodziców, do którego serdecznie zachęcam, a znajdziecie go o tutaj:
https://kursydlarodzicow.pl/produkt/goraczka-termometry-kurs-dla-rodzicow/
***
Dodatkowo, aby złagodzić bolesne zmiany w buzi, można skorzystać z preparatów zawierających w składzie benzydaminę lub płukanki na bazie szałwii/rumianku (jeśli dziecko umie już wypłukać usta i wypluć płyn).
Maściom i pudrom mówimy nie!
I jeszcze jedno, nie stosuj preparatów miejscowych w postaci maści/pudrów na gojące się zmiany na skórze, gdyż zwiększają ryzyko nadkażenia bakteryjnego i utrudniają obserwację wysypki. Owrzodzenia i pęknięte pęcherzyki należy regularnie odkażać za pomocą preparatu zawierającego octenidynę. Jeżeli masz wątpliwości, czego możesz użyć lub stan dziecka Cię niepokoi – skonsultuj się z lekarzem.
Dziecko nie chce jeść ani pić, co robić?
Chwilowym brakiem apetytu dziecka nie trzeba się za bardzo przejmować (chyba, że utrzymuje się naprawdę długo), natomiast jeżeli dziecko nie pije, to mamy poważny problem.
Podczas choroby należy podawać dziecku wyłącznie letnie płyny, które nie podrażnią dodatkowo zmian w buzi (uwaga np. na kwaśne soki!). Jeżeli sytuacja się nie poprawia – udajcie się do lekarza. Specjalista oceni, czy dziecko nie wymaga pobytu w szpitalu, w którym możliwe jest nawadnianie dożylne.
Powrót do przedszkola po bostonce u dziecka
Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej ma samoograniczający się przebieg i ustępuje po 1-3 tygodniach. Dziecko może wrócić do przedszkola lub szkoły, kiedy nie ma już żadnych objawów gorączkowych i wysypka całkowicie ustąpiła. Dopiero wtedy maluch nie stanowi zagrożenia dla pozostałych dzieci.
|
Złota rada Pana Tabletki Pamiętaj, by nie posyłać dziecka do przedszkola, aż do momentu całkowitego ustąpienia wysypki. Nawet, jeżeli maluch czuje się znakomicie i rozpiera go energia, czekamy do całkowitego ustąpienia objawów. |
***
Bostonka – czy da się jej zapobiec?
Jedynym sposobem na uchronienie siebie lub dziecka przed tą chorobą jest unikanie kontaktów z chorymi oraz przestrzeganie zasad higieny osobistej, tzn.:
- dbamy o regularne mycie rąk, szczególnie przed jedzeniem, po wyjściu z toalety czy po kichaniu;
- unikamy częstego dotykania twarzy;
- pilnujemy, by nie dziecko nie wkładało do buzi wspólnych zabawek i korzystało z osobnych naczyń/sztućców (co u maluszków bywa niestety trudne).
***
A Wy jakie macie doświadczenia z bostonką?
Na fb aż zawrzało pod wpisem. Chętnie dzieliliście się swoimi historiami z tą paskudną chorobą w roli głównej. Zobaczcie sami, jak bostonka wygląda w praktyce:
Ola
***
Matylda
Syn 2,5 roku przechodził dość klasycznie – małe bąbelki jakby z płynem pod skórą rąk, stóp i w buzi. Nie jadł, bo go bolało, płacz w dzień, płacz w nocy. Później po zagojeniu się zmian zaczęła mu schodzić skóra z rąk, stóp i zeszły mu stopniowo wszystkie paznokcie, co według pediatry też bardzo charakterystyczny objaw przebytej bostonki. Nie polecam.
***
Karina
A u mnie było odwrotnie.. ja przynioslam bostonkę do domu będąc w 10tc ciazy i zarazilam syna(wtedy 1,5roku).. dla mnie dramat.. gorączka wysoka, szklanki z wodą utrzymać nie umiałam.. jak zaczęły mi wychodzić „kropki” to zorientowalam sie że bostonka.. po domu chodzilam w dwoch parach grubych skarpet bo każda kropka bolała.. a mój syn mial dwa dni wysoką gorączkę, ale po zbiciu do 38,5 tańczył, śpiewał.. kilka kropek, ale nie przeszkadzały mu zupełnie. Jedynie w tym okresie mało jadł, ale dużo pił łącznie z mm
***
Gosia
Còra żłobkowa przyniosła, dostała początkowo antybiotyk przez podejrzenie zapalenia gardła i jakieś tam jeszcze cuda wianki. Kosteczki miała DWIE na pupie. Ja złapałam niestety od niej. Całe gardło i jama ustna w wysypce typu afty,a wręcz nadżerki. Przez 10 dni prawie nie jadłam, piłam płacząc tak niemiłosiernie bolało gardło i jama ustna. Dłonie i stopy całe zesypane i każdy krok to uczucie tysiąca igieł wbijających się w stopy. Kilkukrotnie zeszła mi skóra ze stóp, raz z rąk, schodzą mi 2 paznokcie u rąk. Jeśli ktoś z Państwa, odpukac, zmagałby się z tak nasilonymi objawami w jamie ustnej polecam jako jedyny ratunek płyn do płukania jamy ustnej Fomukal- tylko to przynosiło chwilową ulgę.
***
Edyta
U nas trzy lata temu najpierw średnia córka miała gorączkę i wymiotowała, później wysypały się krostki. Średniej schodziły paznokcie kilka tygodni po bostonce. Później zmogło najmłodszą i najstarszego, też gorączka, ogólne osłabienie i na końcu wysypka. Dwa lata temu chorowały tylko córki, bez większych atrakcji, tylko wysypka. W zeszłym roku chorowała tylko średnia córka, poza wysypką absolutnie nic jej nie dolegało.
Mam nadzieję, że nie przeraziłem Was za bardzo!
Serdeczności,
Marcin
***
Chcesz więcej wiedzy od Pana Tabletki? Przyczytaj moje wpisy o innych częstych chorobach wieku dziecięcego:
***
Źródła:
https://www.dermatologia-praktyczna.pl/a1865/Choroba-bostonska-.html/
O autorze
Marcin Korczyk
Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego na wydziale farmaceutycznym. Po studiach pracował w aptece całodobowej w Nowym Sączu - i w trakcie pracy rozpoczął tworzenie bloga www.pantabletka.pl - zapisując odpowiedzi na najczęściej zadawane przez pacjentów pytania.
Od czasu złożenia bloga w 2015 roku - do dziś - blog stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych i opiniotwórczych portali z wiedzą o racjonalnym stosowaniu leków i suplementacji.
