Lek czy suplement diety – wybieraj świadomie
Kwestia różnic między lekiem a suplementem diety – to wiedza która może kosztować Cię zdrowie. I sporo pieniędzy. W tym wpisie opowiem Ci o różnicach między lekami a suplementami.
Przyznam Ci się, że miałem olbrzymi problem z napisaniem tego artykułu. Znalazłem w sobie taki ogrom emocji i potrzeby podzielenia się tą wiedzą, że bardzo trudno ubrać mi to zwięźle w słowa; przedstawić w sposób, który nie umniejszy wagi problemu i będzie dla Ciebie wystarczająco czytelny. Co więcej, zdaję sobie sprawę, że do tego wpisu będę odsyłał przy okazji wielu analiz. Chciałbym więc, aby jego przekaz był jasny. Jeśli masz zamiar przeczytać dziś jeden artykuł z mojego bloga – proponuję zacząć od tego!
Lek czy suplement diety? – oto jest pytanie! Nie daj wcisnąć sobie kitu
Na początek fakty i porównania. Sprawa z samego założenia jest prosta i w mocnym uogólnieniu wygląda tak: lek leczy albo zapobiega chorobie. Suplement diety, to specjalistyczna żywność przeznaczona dla osób zdrowych. Czyli jeśli chorujesz – używasz leków, kiedy chcesz uzupełnić dietę – stosujesz suplementy.
Skoro to takie proste, to gdzie jest haczyk? Producenci wykorzystują luki w prawie, żeby upodabniać suplementy do leków. Na pierwszy rzut oka mamy dwa kartonowe pudełka, w środku blistry z tabletkami lub dwa syropy. Trudno przypuszczać, że dwa bardzo podobne produkty może dzielić tak duża przepaść.
Dlaczego tak bardzo zależy mi na tym, żebyś odróżniał/-a lek od suplementu?
***
Lek leczy, suplement diety hm…
Lek to substancja, która leczy albo zapobiega chorobom. Może też służyć diagnozowaniu stanów chorobowych. Działa przez modyfikowanie funkcji fizjologicznych i/lub metabolicznych naszego organizmu. Leki możemy podzielić na te, które są dostępne na receptę (Rx) oraz dostępne bez recepty (OTC – z ang. over the counter). To, że lek ma kategorię OTC, nie umniejsza jego skuteczności. Tak zaokrąglając – dla leków OTC korzyści przeważają nad ryzykiem.
***
Wprowadzanie do sprzedaży – lek
Lek przed wprowadzeniem do sprzedaży jest przebadany z każdej możliwej strony. Całą taką dokumentację musi zatwierdzić Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych (URPL), a wyniki zebrane są m.in. w ogólnodostępnej w ulotce. Znajdziesz tam informacje dawkowaniu, działaniach niepożądanych czy przeciwwskazaniach, itp. Dlatego warto czytać ulotki.
***
Stała kontrola jakości – lek
Do tego jeszcze nad obrotem i sprzedażą leków, cały czas czuwa Główny Inspektor Farmaceutyczny i oczywiście sam producent. Kontrolowana jest każda partia leku schodząca z taśmy produkcyjnej. Kontrola jest tak ścisła, że w razie jakichkolwiek niezgodności, całe partie leków są z dnia na dzień wycofywane z aptek. I to faktycznie ma miejsce. Takie decyzje możesz przejrzeć pod tym linkiem: https://rdg.ezdrowie.gov.pl/.
***
Reklama leków
Zasadność reklamy leków jest sprawą bardzo dyskusyjną w środowiskach medycznych. Dzieje się tak z bardzo prostej przyczyny. O leczeniu powinien decydować lekarz. Skoro tak, to po co traktować społeczeństwo informacjami i opowieściami o lekach na każde możliwe schorzenie? Dla każdego świadomego konsumenta odpowiedź jest raczej jasna.
Z prawnego punktu widzenia reklama leków jest ściśle regulowana. Nie powinieneś zobaczyć w niej lekarza, farmaceuty ani nikogo z branży. A informacje, które przekazuje, muszą być zgodne z realnym i udowodnionym działaniem leku (chociaż i tutaj są wyjątki – zapraszam do analiz).
***
Lek, czyli co? – podsumowanie
Lek czyli:
- najwyższa jakość
- udowodniona skuteczność
- brak nachalnej reklamy i marketingowej papki (przynajmniej teoretycznie).
Wybierając lek, dostajesz to wszystko w cenie. Producent musi Ci to zapewnić, to jego obowiązek i Twoje prawo.
***
Suplement diety – najważniejsze info
Suplementy diety to po prostu żywność. Jedzenie. Z definicji, są to preparaty które zawierają wysoko skoncentrowane składniki, będące uzupełnieniem normalnej diety. Mogą to być witaminy, minerały, różne substancje wykazujące odżywczy lub inny fizjologiczny efekt. Muszą być zapakowane w sposób umożliwiający odpowiednie dawkowanie.
***
Wprowadzanie do obrotu suplementów diety
Zgłoś, sprzedawaj – a kontrola za kilka lat – czyli wolna amerykanka.
Suplementów diety nie trzeba badać przed wprowadzeniem do handlu. Wystarczy jedynie zgłosić Głównemu Inspektorowi Sanitarnemu (GIS) fakt ich wprowadzenia. Żadnych badań, sprawdzania skuteczności, bezpieczeństwa, przedłożonej dokumentacji. Możesz w zasadzie zgłosić swój suplement, nie wychodząc z domu.
Takie zgłoszenia i wyniki postępowania są jawne i możesz je znaleźć tutaj.
Jeśli orientujesz się choć trochę w rynku suplementów, to wiesz na pewno, że mają one w składzie wiele składników takich jak leki. Różnica jest taka, że dawka tych składników w suplementach powinna być na tyle mała, żeby nie wywierać efektu leczniczego na organizm.
Tak, dobrze to rozumiesz. Suplementy diety, nawet z tymi samymi składnikami jak leki, z założenia nie mogą działać leczniczo. W większości przypadków leczy tylko sprytna reklama ❗
***
Kontrola jakości suplementów diety to fikcja?
Suplementy diety są żywnością, więc podlegają kontroli Sanepidu. Realnie taka kontrola ma miejsce wyrywkowo, albo w przypadku zgłoszenia nadużyć. Po opuszczeniu fabryki, producent nie ma obowiązku śledzenia ich jakości. Taka sytuacja daje olbrzymie pole do nadużyć.
Oznacza to dla nas, że albo kupujemy suplement ze sprawdzonego źródła i od pewnego producenta, albo nie wiemy co kupujemy. Ja osobiście obawiałbym się zjeść cokolwiek dostępnego tylko w sprzedaży internetowej. W takim suplemencie może być wszystko – od amfetaminy, przez bakterie kałowe, po tynk ze ściany.
Przeczytaj mój poradnik o tym, jak kupić dobry suplement diety i nie dać się oszukać❓❓
***
Reklama – suplementów – czyli „paraleki”
Uff, tutaj to się dzieje. Suplementy są żywnością, więc w zasadzie można je reklamować w dowolny, zgodny z prawem sposób. Producenci nie mogą sugerować jakoby suplementy miały działanie lecznicze, albo były niezbędne do zachowania zdrowia – to tak w teorii.
W praktyce reklamy suplementów są skonstruowane tak, żebyśmy myśleli, że nie możemy się bez nich obejść. Widuję w pracy osoby, które co miesiąc wykupują całą listę suplementów. Na wątrobę, na oczy, na odporność, na puchnące nogi, na cholesterol… Jakakolwiek próba zwrócenia pacjentowi uwagi, z reguły odbierana jest jako atak. Co to za farmaceuta, który nie poleca produktów z reklam i nie dba o zdrowie swoich pacjentów? No chyba niedouczony.
Słuchając pogłosek z mediów, ustawodawcy biorą się za uregulowanie kwestii reklamy suplementów diety. Trzymam mocno kciuki.
***
Suplement diety – podsumowanie
Suplement diety to specjalistyczna żywność, przeznaczona do uzupełnienia diety. Tak naprawdę jest tylko kilka składników, które warto suplementować – ale to temat na oddzielny artykuł. Zanim kupisz tego typu preparaty:
- dobrym pomysłem jest konsultacja u dietetyka, żeby sprawdzić czego w Twojej diecie brakuje; przypuszczam, że pieniądze, które na to wyłożysz, wyniosą mniej, niż suplementacja na oślep;
- upewnij się, że nie kupujesz suplementu, który udaje lek – jest cała masa takich preparatów; suplementy nie leczą, więc prawdopodobnie kuracja nimi nie przyniesie żadnych efektów;
- nie kupuj suplementów z niesprawdzonych źródeł – dla swojego bezpieczeństwa (sprawdzone źródło, to na pewno apteka);
- czytaj składy i naucz się rozpoznawać wartościowe preparaty.
Jeśli udało Ci się przebrnąć przez ten przegląd, to należą Ci się gratulacje! Mam nadzieję, że zwracając uwagę na to, co kupujesz – w kontekście lek <-> suplement – świadomie wybierzesz to, co jest Ci potrzebne.
Serdeczności,
Pan Tabletka
Marcin
***
Jeśli już o wartych uwagi suplementach diety mowa to sprawdźcie koniecznie,
- Jak wybrać dobry magnez?
- Jak wybrać najlepszą witaminę D? ☀
- Jak wybrać witaminy dla dzieci?
i nie dajcie się robić w balona w marketingowej sieczce producentów.
Zdjęcie kupione na iStock
O autorze
Marcin Korczyk
Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego na wydziale farmaceutycznym. Po studiach pracował w aptece całodobowej w Nowym Sączu - i w trakcie pracy rozpoczął tworzenie bloga www.pantabletka.pl - zapisując odpowiedzi na najczęściej zadawane przez pacjentów pytania.
Od czasu złożenia bloga w 2015 roku - do dziś - blog stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych i opiniotwórczych portali z wiedzą o racjonalnym stosowaniu leków i suplementacji.
