Jak pielęgnować i radzić sobie z suchą skórą? Również po podrażnienu przez środki do dezynfekcji.
Jak radzić sobie z suchą skórą? Skąd się bierze i jakie czynniki mogę ją powodować? Jakie substancje w kosmetykach działają nawilżająco i będą ratunkiem dla przesuszonej skóry dłoni, twarzy i rąk? Zapraszam do zgrabnego wpisu z masą konkretnych informacji. Przyda się:
- zarówno latem po opalaniu,
- zimą w sezonie grzewczym
- i przez cały rok – kiedy ratujemy skórę podrażnioną silnymi środkami do dezynfekcji.
Ten wpis przygotowała dla mnie dr mgr farm. Ewa Prawdzik – Ewa korzystając ze swojego medycznego wykształcenia, rozwija się zawodowo w kierunku tworzenia naturalnych kosmetyków. Od 2 lat jest odpowiedzialna za składy i merytorykę w „Mafka kosmetyki naturalne„.
W związku z nasza współpracą – #GangPanaTabletki może skorzystać z -10% zniżki na ich cały nieprzeceniony, ekologiczny i naturalny asortyment – hasło na rabat to tradycyjnie – PANTABLETKA.
Oddaję głos Ewie 🙂
Jak pielęgnować i radzić sobie z suchą skórą?
Czym charakteryzuje się sucha skóra?
Sucha skóra to diagnoza, jaką najczęściej można usłyszeć w gabinecie dermatologicznym. Wiąże się z upośledzeniem funkcji bariery skórnej i / lub brakiem czynników nawilżających w skórze, co prowadzi do zmniejszenia nawilżenia skóry. O taką skórę trzeba szczególnie dbać, ponieważ nieodpowiednia pielęgnacja prowadzi do zwiększonej wrażliwości na czynniki środowiskowe, czynniki drażniące, alergeny i patogeny. To może ułatwić rozwój dermatoz, takich jak atopowe zapalenie skóry lub kontaktowe zapalenie skóry.
Jak rozpoznać suchą skórę?
- Ma jasnoblady kolor, często o różowym odcieniu. Naskórek jest na tyle cienki, że prześwitują przez niego naczynia krwionośne. Jest jednocześnie matowa, ponieważ ma nierówną powierzchnię, co spowodowane jest większą ilością zrogowaciałych komórek.
- W obrębie obszarów zrogowaciałego naskórka tworzą się powierzchniowe zmarszczki, które można usunąć poprzez wyrównanie nawilżenia skóry.
- Pojawiają się na niej pęknięcia, łuski, nadżerki.
- Jest szorstka w dotyku, ściągnięta i często piecze lub swędzi po kontakcie z wodą.
- Ma wysokie wartości TEWL.
Co to jest TEWL?
TEWL (ang. Transepidermal water loss) to przeznaskórkowa utrata wody. TEWL można zmierzyć np. w niektórych gabinetach kosmetycznych przy pomocy tzw tewameteru. Nie jest to szczególnie skomplikowane urządzenie i mierzy ilość wody w gramach wyparowanej z 1 cm2 skóry w ciągu jednej godziny. Zdrowa skóra powinna mieć wartości TEWL ok 5 – 50 g/cm2 x h. Skóra sucha charakteryzuje się wysokimi wartościami TEWL, czyli traci dużo wody.
Skąd się bierze sucha skóra?
Najczęstszą przyczyną suchości skóry są czynniki zewnętrzne. Jest to o tyle dobra wiadomość, że często łatwo te czynniki wyeliminować. Zimno, niska wilgotność powietrza, suche zimowe powietrze w ogrzewanych pomieszczeniach, a także latem powietrze wysuszone klimatyzatorami sprzyjają wysuszeniu skóry. Nie możemy zapomnieć o ekspozycji na promieniowanie UV czy wiatr, które również wysuszają skórę. Bardzo często suchość skóry spowodowana jest błędami w pielęgnacji, szczególnie używaniem zbyt silnych środków myjących o wysokim pH lub/i częste zażywanie gorących kąpieli.
Znacznie rzadziej sucha skóra może być objawem chorób dermatologicznych w tym AZS, łuszczycy czy chorób metabolicznych np. cukrzycy, niedoczynności tarczycy. Oczywiście wtedy oprócz odpowiedniej pielęgnacji powinniśmy leczyć chorobę podstawową. W rzadkich przypadkach sucha skóra może być związana z uwarunkowaniem genetycznym, np. zaburzoną syntezą kwasu gamma-linolenowego (GLA). Wtedy GLA trzeba dostarczać w kosmetykach zawierających np. olej z wiesiołka lub ogórecznika, które charakteryzują się wysoką zawartością tego kwasu tłuszczowego. Przyczyną suchości skóry może być także zmniejszona produkcja sebum, co często zdarza się w starszym wieku.
Skutkiem dezynfekcji w dobie koronainfekcji – wiele osób boryka się z problemem przesuszonych i dosłownie spalonych dłoni. Ten problem jest szczególnie widoczny u małych dzieci, które mają po prostu delikatniejszą skórę niż dorośli.
Jak radzić sobie z przesuszoną skórą? Pielęgnacja, kosmetyki, dieta.
Przede wszystkim unikać czynników, które powodują suchość skóry. Suche powietrze w pomieszczeniach możemy nawilżać. Powinniśmy unikać nadmiernego nasłonecznienia i składników kosmetyków, które są powszechne, a często przyczyniają się do wysuszenia skóry. Do takich składników i preparatów kosmetycznych należą m.in. Sodium Lauryl Sulfate (SLS), Sodium Laureth Sulfate (SLES), alkohol, mydła antybakteryjne, niektóre płyny do dezynfekcji.
- SLS oraz SLES, które najczęściej wchodzą w skład mydeł, żeli pod prysznic, szamponów, uszkadzają płaszcz hydrolipidowy skóry. W przypadku suchej skóry najlepiej w ogóle z nich zrezygnować.
- Mydła antybakteryjne (zawierające triclosan) nie są polecane do mycia skóry, ponieważ wykazano, że nie są bardziej skuteczne w unieszkodliwianiu bakterii niż mydła tradycyjne, a mogą podrażniać skórę. Tradycyjne mydła, posiadające wysokie pH, także wysuszają skórę.
- Płyny do dezynfekcji. Jeśli tylko mamy możliwość stosujmy płyny, które zawierają w swoim składzie substancje nawilżające, np. glicerynę i nie zawierają dodatków takich jak olejki eteryczne, które dodatkowo mogą podrażniać wysuszoną środkiem dezynfekującym skórę.
Po drugie, musimy zadbać o odpowiednią pielęgnację. Kosmetyki nawilżające powinny być aplikowane co najmniej 2 razy dziennie. Według zaleceń kremy, lotiony, balsamy i mleczka powinno nakładać się ruchem ku dołowi, w kierunku wzrostu włosów. Zmniejsza to ryzyko zapalenia mieszków włosowych (foliculitis). Zamiast mydła poleca się używanie substytutów mydła (np. olejów do mycia ciała, a także olejów do demakijażu), które zaaplikowane na skórę przed kontaktem z wodą nawilżają i zmniejszą pieczenie. Więcej informacji o nawilżających składnikach kosmetyków znajdziesz poniżej.
Po trzecie, zadbać o zbilansowaną dietę. Zamiast suplementów zdecydowanie lepiej jest dostarczać organizmowi witaminy, aminokwasy i kwasy tłuszczowe w diecie. Co jeść żeby mieć zdrową skórę? Dieta powinna obfitować w NNKT (ryby) oraz witaminy szczególnie: A (marchew, szpinak, dynia, jaja), E (oleje roślinne, orzechy), C (pietruszka, owoce, cytrusy), cynk, żelazo.
Jakie substancje w kosmetykach działają nawilżająco?
1. Działające powierzchniowo, tzn. wiążą wodę na powierzchni naskórka (kwas hialuronowy, kolagen).
Uwaga! Wbrew temu, co można przeczytać w prasie lub hasłach marketingowych, cząsteczki kwasu hialuronowego jak i kolagenu są za duże, żeby przeniknąć przez zdrowy naskórek. Dotyczy to także kwasu hialuronowego tzw. małocząsteczkowego. Substancje te jednak doskonale wiążą wodę na powierzchni naskórka, uelastyczniając go. Tworzą na powierzchni skóry nietłusty film.
2. Wnikające do naskórka (gliceryna, mocznik, aminokwasy).
Używana od lat gliceryna, chociaż ma swoich zagorzałych przeciwników, nie tylko wiąże wodę, ale ułatwia złuszczanie martwych komórek i ułatwia utrzymanie lipidów naskórka w formie ciekłokrystalicznej (w skórze suchej często spotykana jest forma krystaliczna lipidów). Może być pochodzenia roślinnego. Stosowana w odpowiedniej ilości ma świetne właściwości nawilżające i nie pozostawia nieprzyjemnego, klejącego filmu na skórze (co może się zdarzyć przy dużych stężeniach).
3. Składniki modyfikujące barierę ochronną naskórka (ceramidy, kwasy tłuszczowe, cholesterol)
Składniki te wchodzą w skład naturalnego cementu międzykomórkowego, który stanowi naturalną barierę ochronną naskórka. Z wiekiem lub pod wpływem stresu naturalne lipidy cementu odtwarzają się coraz wolniej. Wykazano, że kwasy tłuszczowe, ceramidy oraz cholesterol wnikają do naskórka i przyspieszają odbudowę cementu. Bardzo ważną rolę odgrywają tutaj NNKT, szczególnie kwas GLA (gamma-linolenowy), którego wysoka zawartość znajduje się w np.: oleju z wiesiołka lub ogórecznika.
4. Składniki okluzyjne, które zapobiegają parowaniu wody z naskórka (oleje roślinne, oleje mineralne takie jak wazelina, parafina, a także woski, pochodne silikonów).
Dlaczego wolimy oleje roślinne od mineralnych i silikonów?
Ponieważ ich działanie polega nie tylko na tworzeniu warstwy okluzyjnej, przez co pośrednio zwiększają nawilżenie naskórka, ale także zawierają bogactwo składników aktywnych, które dodatkowo regenerują, łagodzą lub działają przeciwzapalnie. Jednak bogactwo naturalnych składników odżywczych wiąże się również z większym prawdopodobieństwem alergii, dlatego w niektórych przypadkach dermatoz niesławna parafina może przynosić bardzo dobre efekty. Silikony, podobnie jak oleje mineralne, nie mają właściwości odżywczych, więc zdecydowanie lepiej zastępować je olejami roślinnymi.
Jakie oleje naturalne są najlepsze dla skóry?
Wybieraj oleje naturalne, zimnotłoczone, nierafinowane, zawierające dużą ilość niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), które biorą udział w regeneracji bariery lipidowej skóry. Bardzo ważne są proporcje kwasów tłuszczowych zawartych w oleju! Najlepiej żeby olej zawierał więcej kwasu linolowego w stosunku do oleinowego. Oleje takie jak oliwa z oliwek lub olej kokosowy NIE powinny być stosowane solo na skórę, ponieważ zawierają niekorzystne proporcje wymienionych kwasów tłuszczowych i ich stosowanie na dłuższą metę może paradoksalnie potęgować wysuszenie skóry. Zdecydowanie lepiej używać ich w mieszance zawierającej inne nawilżające składniki, np. w formie kremu. Jeśli decydujemy się już na olej w czystej postaci to powinniśmy nakładać go na mokrą skórę, np po kąpieli. Lepiej też użyć oleju słonecznikowego czy z nasion pomidora, które mają bardziej korzystne dla skóry proporcje kwasów tłuszczowych.
Co powinien zawierać dobry kosmetyk do przesuszonej skóry?
Najlepiej wybierać takie kosmetyki, które zawierają mieszankę substancji z kilku wyżej wymienionych grup. Czyli dobry krem powinien zawierać zarówno składniki okluzyjne (najlepiej naturalne oleje o optymalnych proporcjach kwasów tłuszczowych) i składniki hydrofilne (np. sok z aloesu, mocznik, kwas hialuronowy, gliceryna). Stosowanie składników okluzyjnych, szczególnie olejów mineralnych i pochodnych, samodzielnie (np. stosowanie samej wazeliny) już po kilku dniach może zakłócać naturalny proces rogowacenia naskórka.
Podsumowanie od Pana Tabletki
Zgrabny wpis nam wyszedł. Cieszę się że ten temat opracowała dla mnie osoba która jest niejako w sercu branży kosmetycznej i jednocześnie ma wykształcenie medyczne. Dzięki Ewa 🙂
Serdeczności
Pan Tabletka
Marcin
P.S.: W ramach podziękowania za pomoc z wpisem – chciałbym polecić Twojej uwadze kosmetyki tworzone przez Mafkę. Mafka specjalizuje się w kosmetykach do skóry suchej i wrażliwej. Jeśli zainteresował Cię artykuł i szukasz sprawdzonych kosmetyków, które przynoszą ukojenie suchej skórze zajrzyj na https://www.mafka.pl/. Jeśli masz pytania lub komentarze pisz na hello@mafka.pl
Z mojej strony mogę polecić ich „krem funkcyjny” – jest niesamowity 🙂 moja żona go uwielbia.
Krem funkcyjny od Mafek ma mnóstwo zastosowań -na przykład doskonale sprawdzi się w pielęgnacji suchej skory dłoni.
Literatura
Augustin M, Wilsmann-Theis D, Körber A, Kerscher M, Itschert G, Dippel M, Staubach P, 2018, Diagnosis and treatment of xerosis cutis – a position paper. J Dtsch Dermatol Ges, 16 (Suppl. 4): 3-35.
Bianchi J, Page B, Robertson S, 2019, Your Dermatology Pocket Guide: Common skin conditions explained, NHS Education for Scotland, Edinburgh.
Danby SG, AlEnezi T, Sultan A, Lavender T, Chittock J, Brown K, Cork MJ, 2013, Effect of Olive and Sunflower Seed Oil on the Adult Skin Barrier: Implications for Neonatal Skin Care, Pediatr Dermatol, 30, No. 1: 42–50.
Jędrzejko K, Kowalczyk B, Bacler B, 2007, Rośliny Kosmetyczne, Wydawnictwo ŚUM, Katowice
Kim SA, Moon H, Lee K, Rhee MS, 2015, Bactericidal effects of triclosan in soap both in vitro and in vivo, J Antimicrob Chemother, 70: 3345 –3352.
Lodén M, Maibach HI, 2012, Treatment of Dry Skin Syndrome The Art and Science of Moisturizers, Springer-Verlag Berlin Heidelberg, New York.
Mack Correa MC, Mao G, Saad P, Flach CR, Mendelsohn R, Walters RM, 2014, Molecular interactions of plant oil components with stratum corneum lipids correlate with clinical measures of skin barrier function, Exp Dermatol, 23: 39–44.
Noszczyk M, 2013, Kosmetologia pielęgnacyjna i lekarska, PZWL, Warszawa.
van Zuuren EJ, Fedorowicz Z, Christensen R, Lavrijsen APM, Arents BWM, 2017, Emollients and moisturisers for eczema (Review), Cochrane Database of Systematic Reviews, 2: Art. No. CD012119.
O autorze
Marcin Korczyk
Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego na wydziale farmaceutycznym. Po studiach pracował w aptece całodobowej w Nowym Sączu - i w trakcie pracy rozpoczął tworzenie bloga www.pantabletka.pl - zapisując odpowiedzi na najczęściej zadawane przez pacjentów pytania.
Od czasu złożenia bloga w 2015 roku - do dziś - blog stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych i opiniotwórczych portali z wiedzą o racjonalnym stosowaniu leków i suplementacji.
