Jaką muzykę puszczać dziecku/niemowlakowi? Czy tylko klasyczną? No i co na to nauka…?

Będąc młodym rodzicem, zadawałem sobie pytanie jaką muzykę puszczać dziecku/niemowlęciu? Czy faktycznie mama w ciąży już powinna słuchać muzyki klasycznej? Jaka to „dobra” muzyka dla dziecka? Skąd w ogóle wiem, że muzyka dobrze wpływa na rozwój dziecka iii… generalnie jak to jest z tą muzyką i dziećmi? 

W tym artykule, tworzonym we współpracy „z ludźmi od dobrej muzyki dla dzieci” – czyli z Pomelody, przyjrzymy się badaniom, które za cel wzięły sobie sprawdzenie wpływu muzyki na rozwój dziecka.

Jak przy każdej mojej współpracy reklamowej mam dla Was kod rabatowy:

• -20% na wszystkie produkty nieprzecenione z hasłem: PANTABLETKA
• tutaj sprawdzisz książki, aplikacje i bajki od Pomelody.com (to również świetny pomysł na prezent dla przyszłych lub świeżo upieczonych rodziców)

Jeśli wolisz słuchać – zapraszam na moją rozmowę z Anią z Pomelody

***

Kiedy muzyka zaczyna działać na dzieci?

Naukowcy z University of Maryland School of Medicine (UMSOM) oraz University of Maryland College Park przeprowadzili badania, które mogą wyjaśnić wczesny związek między wpływem dźwięku a funkcjami poznawczymi. Badacze zaobserwowali w neuronach warstwy podpłytkowej powstawanie impulsów nerwowych pod wpływem dźwięku. Są one jednymi z pierwszych neuronów, tworzącymi się w korze mózgowej, która kontroluje percepcję, pamięć i wyższe funkcje, takie jak język i abstrakcyjne rozumowanie. A dlaczego jest to tak ważne odkrycie? 

Poprzez zidentyfikowanie źródła wczesnych sensorycznych sygnałów nerwowych, obecne badanie może prowadzić do nowych sposobów diagnozowania autyzmu i innych deficytów poznawczych, które pojawiają się we wczesnym okresie rozwoju. 

***

Muzyka wpływa na zdolności poznawcze niemowląt 

Każdy słyszał o badaniach nad wpływem muzyki klasycznej na zdolności poznawcze (tzw. efekt Mozarta). Niezaprzeczalnym faktem jest to, że ten rodzaj muzyki wykazuje cechy, których większość otaczającej nas dziś muzyki popularnej nie posiada. Złożone formy, skomplikowane struktury harmoniczne, bogate i różnorodne instrumentarium – próżno szukać tych elementów w muzyce produkowanej masowo. 

Niemowlęta w wieku zaledwie 3 miesięcy potrafią wyłapać strukturę, a nawet rozpoznać utwory muzyki klasycznej, które już wcześniej słyszały. Naukowcy uważają, że złożoność muzyki klasycznej przygotowuje mózg do szybszego rozwiązywania problemów przestrzennych.

Nie oznacza to, że inne rodzaje muzyki nie są dobre. Muzyka klasyczna ma po prostu większy potencjał, jeśli chodzi o tworzenie nowych ścieżek i połączeń w mózgu oraz aktywowanie jego obszarów.

***

Czy muzyka może zmienić strukturę mózgu?

Tak! Zostało naukowo dowiedzione, że wszelkie aktywności muzyczne wywierają wpływ na zmiany strukturalne i liczbę połączeń w mózgu!

Słuchanie muzyki wzmacnia lub zmienia określone obwody nerwowe, między innymi poprzez zwiększanie zagęszczenia połączeń między dendrytami w pierwszorzędowej korze słuchowej. Gottfried Schlaug, neurobiolog pracujący na Uniwersytecie Harvarda, wykazał, że przednia część ciała modzelowatego – masy włókien łączących obie półkule mózgu – jest znacznie większa u muzyków niż u niemuzyków, a szczególnie duża u muzyków, którzy wcześnie rozpoczęli naukę gry na instrumencie. Schlaug odkrył, że muzycy zwykle mają większe móżdżki niż niemuzycy, a także, że u tych pierwszych występuje większe stężenie substancji szarej. Substancja szara to ta część mózgu, która zawiera ciała komórek nerwowych, aksony i dendryty, i w powszechnym rozumieniu odpowiada za przetwarzanie informacji.

***

Muzyka wspiera rozwój mowy…

…ponieważ język jest muzyką. Mowa to przecież nic innego jak dźwięki i wzorce rytmiczne! Aby zrozumieć, co ktoś mówi i odróżniać komunikaty, musimy posiadać zdolność różnicowania dźwięków. Badania przeprowadzone przez University of Washington Institute for Learning & Brain Sciences (I-LABS) wykazało, że u 9-miesięcznych niemowląt odtwarzanie muzyki podczas zabawy poprawia przetwarzanie przez mózg nie tylko muzyki, ale także dźwięków mowy.

Badanie zostało przeprowadzone na 39 niemowlętach, które wraz z rodzicami uczestniczyły w 12 sesjach zabaw po 15 minut. W jednej grupie zabawie towarzyszyła muzyka, a pracownik naukowy angażował do wystukiwania rytmów. Druga grupa odbywała sesje bez muzycznej aktywności. Po tygodniu od zakończenia badania przeprowadzono testy i przeanalizowano skany mózgów dzieci. 

Wyniki pokazały, że niemowlęta z grupy muzycznej miały silniejsze reakcje mózgu na zakłócenia zarówno rytmu muzyki, jak i mowy w porównaniu z niemowlętami z drugiej grupy. Ten wynik sugeruje, że doświadczanie rytmicznego wzoru w muzyce może poprawić zdolność do wykrywania i przewidywania – umiejętność poznawczą ważną również dla przetwarzania mowy. 

***

Muzyka jako antydepresant

Wiele badań potwierdza, że śpiewanie to jeden z najlepszych naturalnych antydepresantów. Wykazuje także pozytywny wpływ aktywnego muzykowania na osoby z różnego rodzaju problemami psychicznymi. Naukowcy z University of East Anglia sprawdzili wpływ wspólnego śpiewu na ludzi z depresją i zaburzeniami lękowymi. U osób, które wzięły udział w sześciomiesięcznym programie „Sing Your Heart Out” nastąpiła wyraźna poprawa.

Z kolei na Uniwersytecie w Helsinkach przeprowadzono badania, które pokazały, że zajęcia muzyczne, a szczególnie śpiew, przyniosły korzyści w sferze działania pamięci oraz poprawiały nastrój osób z wczesną fazą demencji. Śpiewanie usprawniło ich pamięć roboczą, funkcje wykonawcze i orientację. Śpiew pomagał też złagodzić depresję. 

***

Jak słucha mózg malucha – prawa czy lewa półkula? 

Kliknij i zobacz jak ułatwić dziecku naukę alfabetu.

Według współczesnej neuronauki, koncepcja mówiąca o tym, że lewa półkula mózgu jest analityczna, a prawa – artystyczna, jest zbyt uproszczona. Mózg to organ, w którym większość procesów odbywa się równolegle, a działania prowadzone są głównie z udziałem wielu obszarów. Zatem, co dzieje się w mózgu, gdy doświadcza muzyki? 

Próby śledzenia muzyki (…) angażują dodatkowe obszary mózgu, w tym hipokamp – nasz ośrodek pamięci – i części płata czołowego, w szczególności obszar nazywany dolną korą czołową. (…) Stukanie w rytm muzyki – dosłownie lub w myślach – angażuje zwoje móżdżka odpowiedzialne za wyczucie rytmu. Wykonywanie muzyki – granie na dowolnym instrumencie, śpiewanie lub dyrygowanie – ponownie angażuje płaty czołowe w celu planowania naszych zachowań, a także korę ruchową w tylnej części płata czołowego, tuż poniżej czubka głowy, a także korę czuciową, która przekazuje informacje zwrotne dotyczące dotyku. (…)

Czytanie nut angażuje korę wzrokową, która znajduje się z tyłu głowy, w płacie potylicznym. Słuchanie lub przypominanie tekstu angażuje ośrodki językowe, w tym ośrodek Broki i ośrodek Wernickiego, a także inne ośrodki językowe w płacie skroniowym i płacie czołowym. (…) emocje, których doświadczamy w reakcji na muzykę, angażują struktury zlokalizowane głęboko w pierwotnych, wspólnych dla ludzi i gadów obszarach środkowej części móżdżka, nazywanej robakiem, oraz ciele migdałowatym – ośrodku przetwarzania emocji w korze mózgowej.

***

Wpływ muzyki na rozwój – podsumowanie

Wybór muzyki, która jest obecna w otoczeniu Twojego dziecka nie jest bez znaczenia. Kluczem do sukcesu jest wiedza o tym, jak dobrze dobrać muzykę i jak w odpowiedni sposób wykorzystać jej ogromny potencjał. Od lat Pomelody wykorzystuje „power of melody”, tworząc narzędzia wspierające rodziców w wychowaniu dzieci.

Aplikacje, appbooki, produkty fizyczne, instruktaże zawierają treści najwyższej jakości, aby dziecko mogło rozwijać się w środowisku bogatym estetycznie i wypełnionym wartościową muzyką. O tym, jak działają przeczytasz we wpisie Zdrowa muzyka, zdrowy rozwój.

***

Serdeczności,
Pan Tabletka

Marcin

***

Źródła:

1. BALES Diane, Building Baby’s Brain: The role of music in brain development, https://extension.uga.edu/publications/detail.html?number=C1053-06
2. GEORGIEVA Elitsa, Effect of music on children’s nature and behaviour. How music can educate, but also destroy, „Trakia Journal of Sciences”, 2017, nr 4, s. 328-332.
3. LEVITIN Daniel Joseph, Zasłuchany mózg. Co się dzieje w głowie, gdy słuchasz muzyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2016.
4. TAME David, The secret power of music, The Aquarian Press, Wellingborough, Northamptonshire 1998.
5. MILLER Tania, The impact of music on children’s brains, https://taniamiller.com/the-impact-of-music-on-childrens-brains-2/
6. MORENO Sylvain, LEE Yunjo, JANUS Monika, BIALYSTOK Ellen, Short-term second language and music training induces lasting functional brain changes in early childhood, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25346534/
7. PETANJEK Zdravko Judaš Miloš, Šimić Goran, Rašin Mladen Roko, Uylings Harry B. M. Rakic Pasko, Kostović  Ivica, Extraordinary neoteny of synaptic spines in the human prefrontal cortex, https://www.pnas.org/doi/epdf/10.1073/pnas.1105108108
8. How People Learn: Brain, Mind, Experience, and School: Expanded Edition, National Academy Press, Washington D.C. 2000.
9. https://funkidslife.com/music-and-its-effect-on-children/
10. https://neurosciencenews.com/auditory-neurons-asd-8143/
11. https://www.cbsnews.com/news/does-listening-to-music-help-babies-learn-faster/
12. https://nuryl.com/the-science/
13. https://www.godmother.pl/podcast/026

O autorze

Marcin Korczyk

mgr farm. Marcin Korczyk - farmaceuta praktyk, twórca internetowy, key opinion leader, autor książki "Odporność. Czy Twoje dziecko może nie chorować?"
Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego na wydziale farmaceutycznym. Po studiach pracował w aptece całodobowej w Nowym Sączu - i w trakcie pracy rozpoczął tworzenie bloga www.pantabletka.pl - zapisując odpowiedzi na najczęściej zadawane przez pacjentów pytania.

Od czasu złożenia bloga w 2015 roku - do dziś - blog stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych i opiniotwórczych portali z wiedzą o racjonalnym stosowaniu leków i suplementacji.