Niebezpieczne interakcje leków z żywnością i suplementami – warto je znać
Czy można bezkarnie łączyć leki z suplementami diety? Dlaczego łączenie leków z sokiem żurawinowym i grejpfrutowym to zły pomysł? Jak sprawdzić czy równolegle stosowane leki wzajemnie się nie wykluczają? Jednym słowem – to będzie artykuł o interakcjach leków – z innymi lekami, z żywnością i z suplementami diety. Dowiesz się kiedy witamina K, tabletki na zatoki i ten nieszczęsny sok może Ci zaszkodzić.
Poniższy wpis zaliczam do kategorii wpisów uświadamiających – nawet nie próbuję wyczerpać tutaj tematu – raczej zarysować problem. Możliwe, że uda mi się uratować życie Twoje, a może Twoich rodziców, czy dziadków.
Czym są interakcje lekowe?
Wyobraź sobie, że organizm człowieka to taki wielki kocioł z gęstą bulgoczącą cieczą (koniecznie zieloną). I teraz – dokładając do tego kotła składniki (leki, jedzenie, suplementy, zioła)- obserwujesz reakcję. Co się może stać:
- wrzucasz dwa różne leki – nic się nie dzieje,
- wrzucasz dwa inne leki – dostajesz mały zielony gejzer,
- wrzucasz tabletkę i dolewasz szklankę soku – kocioł wybucha (k’buum),
- wrzucasz tabletkę i dosypujesz saszetkę “na przeziębienie” – dostajesz zielony gejzer na 2m,
Czujesz to? To przejdźmy do konkretów 😉
Równoległe stosowanie co najmniej 2 różnych leków, czy połączenie leku z jedzeniem – może osłabiać lub nasilać działanie tych leków. Może zmieniać ich metabolizm . Im więcej różnych leków (składników w kotle) tym więcej możliwych interakcji dostajemy.
Najlepiej pokażą to przykłady – zapraszam.
W przygotowaniu tego wpisu, posłużyłem się screenami z zaprzyjaźnionego portalu KtoMaLek.pl – który umożliwia orientacyjne sprawdzenie interakcji między lekami i między lekami a żywnością.
Gdzie szukać informacji w kwestii możliwych interakcji?
Pierwszym źródłem powinien być lekarz i/lub farmaceuta. Trzeba tylko pamiętać o jednej ważnej rzeczy. Powiedz o wszystkich lekach i suplementach które stosujesz. Wszystkich. Specjalista musi mieć komplet wiedzy.
Ulotka. To oczywista oczywistość – trzeba tylko do niej zerknąć 😉 a jaki procent pacjentów czyta ulotki, hm?
Niestety sprawa komplikuje się w przypadku “suplementów diety które udają leki”. Mam tutaj na myśli np.:” środki na pamięć” z miłorzębem japońskim, czy żeń-szeniem. Suplementy diety są żywnością – a na opakowaniach żywności nie ma obowiązku informowania o potencjalnych interakcjach z lekami. Grejpfruty też nie mają ulotek.
Internetowe bazy wiedzy. To bardzo ciekawe narzędzia. Mają swoje wady i zalety – i trzeba pamiętać – że to tylko narzędzia. Nigdy nie zastąpią osobistej porady ze specjalistą.
- KtoMaLek.pl – interakcje- prosta i intuicyjna wyszukiwarka, która bazuje na ulotkach leków.
- wpisujesz nazwę jednego/dwóch/trzech leków i dostajesz informację o interakcjach,
- zaletą jest hm, przystępność i olbrzymia baza informacji,
- wady wynikają z wad ulotek – nie wszyscy producenci informują o wszystkich interakcjach, nie wspominając o interakcjach z suplementami,
- jeśli więc dostaniesz informację o niekorzystnej interakcji – uważaj. Jednak z drugiej strony – brak informacji o interakcji może wymagać dalszej konsultacji i nie zawsze daje Ci zielone światło do łączenia leków,
- Drugs.com – fajna, anglojęzyczna strona rządowa USA
- to chyba najbardziej rozbudowana platforma z informacjami dotyczącymi leków,
- doskonała dla specjalistów i osób które znają angielski i choć trochę orientują się w medycznym angielskim, albo chociaż potrafią sprawnie wykorzystać Google Translator,
- ta baza również nie jest doskonała – weryfikuj każdą informację!
8 potencjalnie niebezpiecznych interakcji które warto znać
Wybrałem dla Ciebie 8 przykładowych interakcji z różnych kategorii – które w mojej ocenie zdarzają się najczęściej i mogą być niebezpieczne.
Antybiotyki a nabiał
W zasadzie chodzi nam o połączenie antybiotyki i wapń. Dobrym przykładem jest antybiotyk doxycylinum który zostaje jakby zobojętniony przez wapń. Zjadanie tego antybiotyku z posiłkiem nabiałowym – może do 30% zmniejszyć jego działanie.
Efekt – nieskuteczne leczenie antybiotykiem.
Zapytasz – eee zapijać lek mlekiem? Bzdury… To zastanów się ile osób opija się kefirami w celach osłonowych i probiotycznych. Mnóstwo.
***
Tabletki na zatoki i saszetki na przeziębienie – a nadciśnienie tętnicze
W 3 słowach – substancje które udrażniają/oddtykają nos – mogą znosić działanie leków obniżających ciśnienie. Ma to związek z ich właściwościami podnoszącymi ciśnienie.
Efekt – ryzyko “skoku ciśnienia”. Szczególnie jeśli ktoś ma to ciśnienie rozregulowane, albo niewyregulowane.
Przykład:
Źródło: https://ktomalek.pl/l/interakcje/szukaj
***
Leki przeciwbólowe a nadciśnienie tętnicze
Popularne leki przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwgorączkowe – jak ibuprofen i naproksen – również znoszą działanie leków regulujących ciśnienie.
Efekt – tak samo jak wyżej – zwiększa się ryzyko “skoku ciśnienia”.
Źródło: https://ktomalek.pl/l/interakcje/szukaj
***
Miłorząb a leki rozrzedzające krew
Wyciągi z miłorzębu japońskiego wchodzą w skład popularnych preparatów (leków i suplementów diety) stosowanych m.in. w celu poprawienia pamięci, leczenia szumów usznych i poprawienia krążenia mózgowego. Przy równoległym stosowaniu wyciągu z miłorzębu z lekami które rozrzedzają krew – nasila się efekt rozrzedzający tychże.
Efekt – zwiększone ryzyko krwawień, krwotoków, pojawienia się wybroczyn skórnych, siniaków i popękanych naczynek.
Ta interakcja jest na tyle istotna – że przed zabiegami chirurgicznymi kategorycznie odradza się stosowanie wyciągów z miłorzębu.
Źródło: https://ktomalek.pl/l/interakcje/szukaj
***
Żelazo i inhibitory pompy protonowej (leki na nadkwaśność)
Inhibitory pompy protonowej – to leki zmniejszające kwaśność w żołądku. Można je kupić bez recepty. Możesz je kojarzyć po tym – że zwykle stosuje się je na czczo.
Możesz wiedzieć lub nie, ale do prawidłowego wchłaniania potrzebujemy kwasu w żołądku. W końcu kwas trawi stal, no nie? Więc mamy tutaj oczywistą interakcję – przy długim stosowaniu tych leków na nadkwaśność – narażasz się na niedobór żelaza w organizmie.
Efekt – anemia, osłabienie, senność, podatność na infekcje itd…
Źródło: https://ktomalek.pl/l/interakcje/szukaj
***
Witamina K a leki przeciwzakrzepowe
Po tym akapicie pobiegniesz sprawdzić apteczkę swoich rodziców/dziadków. Jest grupa leków która ma za zadanie działać przeciwzakrzepowo – blokuje możliwość krwi do krzepnięcia. Natomiast witamina K działa przeciwstawnie do nich – poprawia krzepliwość. I teraz zastanówmy się jakie suplementy stanowią chyba połowę reklam w radiu i TV? Czyżby witamina D +K2 MK-7?
Efekt – witamina K znosi działanie leków przeciwzakrzepowych —> zawał? Udar?
Oby nie…
Węgiel leczniczy, Smecta, siemię lniane + dowolny lek – brak działania!
Wszystkie te preparaty z nagłówka posiadają albo silną zdolność do wiązania i neutralizowania innych cząsteczek, albo do powlekania błony przewodu pokarmowego. Jeśli stosujesz inne leki – zachowaj minimalnie 2h odstęp przed i po podaniem węgla, Smecty, siemienia lnianego, ale i różnego rodzaju kasz, kaszek.
Efekt – lek który stosujemy równolegle nie będzie działał. Ulegnie neutralizacji, albo nie będzie się miał jak wchłonąć do organizmu.
Tak dla zobrazowania – jak się może skończyć brak działania tabletek antykoncepcyjnych? Albo leków nasercowych? Hm?
***
Sok grejpfrutowy – sztandarowy przykład!
Związki chemiczne zawarte w soku grejpfrutowym spowalniają metabolizm niektórych leków (np.: leków obniżających cholesterol, leków nasercowych i cytostatycznych). W związku z czym te leki nie są wydalane z organizmu i ich stężenie we krwi gwałtownie rośnie.
Efekt – zwiększenie ryzyka pojawienia się działań niepożądanych, leków popijanych sokiem z grejpfruta.
Złota rada Pana Tabletki:
Weź nie szalej, i popijaj leki przegotowaną wodą.
Interakcje leków – podsumowanie
Mam nadzieję, że otworzyłem w Twojej głowie kilka klapek. Uwierz, że te powyższe przykłady to wierzchołek góry lodowej. Jeśli masz z tego wpisu zapamiętać 3 rzeczy:
- czytaj ulotki, również ten fragment o tym jak i z czym dany lek przyjmować
- powiedz lekarzowi/farmaceucie o wszystkich lekach i suplementach jakie stosujesz
- uważaj z lekami – szczególnie jeśli zażywasz więcej niż 2-3 produkty jednocześnie
Zdrowotności!
Pan Tabletka
Marcin
P.S.: a słyszałaś/eś o lekach które są nielegalnie wywożone za granicę i brakuje ich dla Polaków (np.: leki do inhalacji dla dzieci, insuliny, heparyny, leki przeciwzawałowe)? Tutaj opisałem jak najłatwiej je zdobyć.
O autorze
Marcin Korczyk
Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego na wydziale farmaceutycznym. Po studiach pracował w aptece całodobowej w Nowym Sączu - i w trakcie pracy rozpoczął tworzenie bloga www.pantabletka.pl - zapisując odpowiedzi na najczęściej zadawane przez pacjentów pytania.
Od czasu złożenia bloga w 2015 roku - do dziś - blog stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych i opiniotwórczych portali z wiedzą o racjonalnym stosowaniu leków i suplementacji.
