Wszystko co musisz wiedzieć o hydrolatach, jeśli chcesz mieć zdrową cerę i piękne włosy
Hydrolaty – czym są, jak się je pozyskuje i jak można je wykorzystać do codziennej pielęgnacji? Hydrolaty powstają jako produkt uboczny pozyskiwania olejków eterycznych (np. lawendowego, różanego, lipowego), ale mają zupełnie inne właściwości niż czyste olejki.
***
Z tym materiałem pomogła mi zaprzyjaźniona dr mgr farm. Ewa Prawdzik. Ewa współtworzy firmę Mafka – kosmetyki naturalne. Pisała już dla nas wpis o pielęgnacji wysuszonej skóry i doskonale zna się na kosmetykach – zarówno jako konsument, jak i ich twórca – w końcu zajmuje się tym na co dzień. I jeszcze taka mała prywata, bo możesz się zastanawiać: dlaczego akurat ona i Mafki? Otóż, z Ewą znam się jeszcze z czasów studiów – była jedną z najpilniejszych studentek na roku, która od zawsze marzyła o stworzeniu czegoś pięknego i zdrowego. Właśnie takie są jej kosmetyki. Mam więc do produktów Mafki ogromne zaufanie.
Przy okazji naszej współpracy – Czytelnicy z #GangPanaTabletki mogą skorzystać z -10% zniżki na wszystkie produkty u Mafka – kosmetyki naturalne (szczególnie polecam ich krem funkcyjny, bo to ulubiony kosmetyk mojej żony ;)).
W związku z tą współpracą we wpisie wspominamy świetne produkty od Mafka – kosmetyki naturalne.
Oddaję głos Ewie (Mafce).
Co to jest „hydrolat”?
Hydrolat, hydrozol, woda kwiatowa lub naturalna woda aromatyczna, to w zasadzie synonimy. Określają ten sam rodzaj roztworu wodnego, który powstaje podczas destylacji z parą wodną rozdrobnionych części roślin – kwiatów, kory, korzeni itd.
Być może właśnie rodzi się w Twojej głowie kolejne pytanie: Czym jest destylacja z parą wodną? Warto to wiedzieć, aby zrozumieć proces powstawania hydrolatu. Pozwoli Ci to zgłębić sposób działania hydrozolu i jeszcze bardziej docenić jego właściwości.
Destylacja z parą wodną a hydrolaty
Destylacja jest dosyć starą, ale wciąż niezwykle popularną metodą stosowaną m.in. do pozyskiwania olejków eterycznych z roślin. Podczas tego procesu przez fragmenty roślin (np. rozdrobnione kwiaty) przepuszczana jest para wodna, która “porywa” ze sobą kropelki olejku eterycznego. Następnie powstałe składniki są rozdzielane i skraplane. W ten sposób otrzymujemy dwa produkty: olejek eteryczny i właśnie hydrolat.
Do niedawna hydrolat był jedynie pozostałością po procesie otrzymywania olejku eterycznego. Obecnie woda aromatyczna jest często głównym i najbardziej pożądanym produktem destylacji, a jej właściwości zostały w ostatnich czasach szczególnie mocno docenione. Czasami otrzymuje się także hydrolaty poprzez destylację roślin, które nie dostarczają żadnego olejku eterycznego, np. nagietka lub aloesu.
Co zawierają hydrolaty?
Hydrolat powstały w wyniku destylacji z parą wodną zawiera:
- niewielkie ilości olejku eterycznego,
- bogactwo naturalnych substancji aktywnych – mogą występować w nim bowiem m.in.:
- glikozydy,
- fosfolipidy,
- fitosterole.
Mafki radzą: Hydrolat działa znacznie bardziej delikatnie niż olejek, dzięki czemu może być stosowany bezpośrednio na skórę w nierozcieńczonej formie. |
Jak działa hydrolat?
Hydrolaty w codziennej pielęgnacji
Hydrolaty mają pH zbliżone do prawidłowego pH skóry (ok 4,7-5,5), dlatego w codziennej pielęgnacji z powodzeniem zastępują tonik. Wyjątkowy sposób działania każdej wody aromatycznej zależy oczywiście od rodzaju rośliny, z której został wytworzony.
Pielęgnacja skóry z problemami
Na przykład hydrolat z kwiatów lawendy świetnie sprawdza się w pielęgnacji skóry suchej, podrażnionej i zmęczonej. Wszystko dlatego, że łagodzi podrażnienia (np. po goleniu, opalaniu), regeneruje uszkodzony naskórek, łagodzi stany zapalne i zmiany trądzikowe.
Hydrolat z kwiatów lipy może być natomiast stosowany do pielęgnacji skóry wrażliwej, mieszanej, podrażnionej. Łagodzi stany zapalne, zmiękcza, osłania i ochrania wrażliwą cerę. Jego miodowy zapach przynosi ulgę i odprężenie.
Z hydrolatem polubi się każda cera!
Naprawdę! Dzięki odpowiedniemu pH oraz niskiej zawartości potencjalnie alergennych związków, hydrolaty polecane są do każdego typu cery, a szczególnie dla skóry wrażliwej (w tym dla delikatnej skóry dzieci). Zawierają one niskie stężenie olejku eterycznego, przez co mogą być stosowane bezpośrednio na skórę.
Uwaga na uczulenia!
Hydrolat, tak jak każdy surowiec pochodzenia roślinnego, może powodować alergie. Zanim pójdziesz z nim na całość – zrób test na niewielkim fragmencie skóry i sprawdź, jak zareaguje.
Hydrolat do tańca i do różańca. Jeden wariat, który zrobi więcej dobrego niż kilka oddzielnych kosmetyków.
W Mafce uwielbiamy surowce i kosmetyki, które mogą pełnić różne funkcje. Do nich właśnie należą hydrolaty.
Poniżej pomysły na to, jak stosować hydrolat, żeby wycisnąć z jego wszechstronności jak najwięcej:
- Wodę kwiatową możesz użyć zamiast toniku. Wystarczy spryskać nią twarz i przetrzeć skórę wacikiem.
- Używaj go jako odświeżającej mgiełki do skóry twarzy.
- Zrób z hydrozolu spray do włosów. Rozpyl na osuszonych lub mokrych włosach i pozostaw do wchłonięcia. Hydrolat z kwiatów lipy dodaje puszystości i miękkości, poprawia połysk i kondycję włosów. Jeśli wetrzesz go w skórę głowy, będzie ją tonizował.
- Woda kwiatowa sprawdzi się również jako spray ułatwiający rozczesywanie. Rozpyl hydrolat na wilgotnych, splątanych włosach i rozczesz pasma.
- Hydrolat jest świetnym składnikiem domowych kosmetyków. Może być np. dodatkiem do maseczek z glinki.
- Możesz zastosować hydrozol jako kompres na zmęczoną i szarą skórę twarzy oraz okolice oczu.
Z reguły hydrolaty mają delikatny zapach, dużo łagodniejszy niż olejki eteryczne, i świetnie sprawdzają się w domowej aromaterapii. Hydrolatem z lawendy możesz spryskać pościel, piżamę lub całe pomieszczenie – jego zapach pomoże Ci wyciszyć się przed snem.
Jak zrobić swój własny hydrolat?
O Mafko! Hydrolat można zrobić samodzielnie w domu! Serio! Co więcej, do zrobienia domowej wody kwiatowej nie potrzebujemy żadnego skomplikowanego sprzętu. Wystarczy tylko garnek z pokrywką, cegła, miseczka, trochę lodu oraz oczywiście surowiec roślinny i woda. Hydrolatu nie otrzymamy natomiast, wbrew temu co można często przeczytać w internecie, wykorzystując kawiarkę. Przez dziurki kawiarki wypychana jest woda, a nie para wodna, więc bez kilku modyfikacji nie nadaje się ona do wytworzenia hydrolatu (otrzymany roztwór bardziej będzie przypominał herbatę niż hydrolat).
Czy nie lepiej i prościej byłoby zrobić po prostu herbatę, czyli napar np. z kwiatów lawendy, niż tracić czas na zrobienie hydrolatu? Na pewno prościej. Napary z kwiatów także mają szerokie zastosowanie, np. w medycynie. Jednak hydrolat na ogół jest bardziej skoncentrowany, zawiera większą ilość substancji aktywnych. I to nie tylko dlatego, że podczas destylacji do wody “przejdzie” więcej dobroczynnych składników, ale także dlatego, że destylacja z parą wodną zapobiegnie termolizie, czyli rozkładowi niektórych bardziej delikatnych składników.
Jak więc przygotować domowy hydrolat?
- Na dnie garnka ułóż wymytą cegłę, a na niej ustaw miseczkę, do której będzie skraplał się hydrolat. Zamiast cegły możesz użyć innego niewypornego podwyższenia.
- Na dno garnka wsyp świeże lub suszone rośliny,a następnie zalej je wodą (najlepiej destylowaną) do wysokości cegły.
- Garnek przykryj miską lub pokrywką, ale w taki sposób, żeby gałka pokrywki była skierowana do dołu – to po niej będą spływać do miseczki kropelki hydrolatu. Dobrze, żeby pokrywka lub miska szczelnie przylegały do garnka.
- Do zagłębienia pokrywki/miski wsyp lód.
- Tak przygotowany sprzęt ogrzewaj na wolnym ogniu.
Dlaczego lepiej kupić gotowy hydrolat?
Efektywność?
Gotowanie kwiatów może być świetną zabawą, tylko pytanie, na ile efektywną? O ile w warunkach domowych można zrobić hydrolat, to niestety bez odpowiedniego sprzętu możemy utracić wiele istotnych związków aktywnych. Wspomniany powyżej sposób z garnkiem może doprowadzić do termolizy, czyli rozkładu niektórych cennych substancji. Kupując hydrolat od sprawdzonego producenta mamy pewność, że dołożono wszelkich starań, żeby zarówno surowiec roślinny, jak i proces wytwarzania zostały tak przygotowane, aby nie utracić swych bezcennych właściwości.
Bezpieczeństwo?
Kolejną ważną kwestią jest bezpieczeństwo stosowania domowego hydrolatu. Nie zawsze mamy możliwość i umiejętności, żeby zabezpieczyć domowy hydrolat przed rozwojem patogenów. Wszystkie naczynia użyte w produkcji powinny być odkażone – najlepiej najpierw przelane wrzątkiem, a później przetarte spirytusem. Woda jest idealnym siedliskiem mikroorganizmów (dużo lepszym niż olej!), więc wody aromatyczne są szczególnie narażone na rozwój patogenów. Nawet przygotowując domowy hydrolat warto pomyśleć o dodatku niewielkiej ilości bezpiecznych konserwantów (np. akceptowanych przez ECOCERT), niż narażać skórę na na kontakt z kosmetykiem, który może być zakażony. Kupując hydrolat od sprawdzonej firmy mamy pewność co do jego czystości mikrobiologicznej i bezpieczeństwa stosowania.
Jak rozpoznać dobry hydrolat?
Niestety na rynku jest wiele kosmetyków, które tylko udają hydrolaty. Prawdziwy hydrolat powinien w składzie kosmetyku, który producent ma obowiązek umieścić na etykiecie, zawierać tylko nazwę wody kwiatowej (“…Flower Water”, np. Tilia Cordata Flower Water w przypadku hydrolatu z kwiatów lipy) oraz ewentualnie nazwę użytego konserwantu.
Poniżej znajdziesz opis kilku najpopularniejszych fejkowych hydrolatów.
1. Woda z dodatkiem olejku eterycznego.
Jednym z produktów, których nie polecamy, jeśli szukasz prawdziwego hydrolatu, jest zwykła woda zmieszana z niewielką ilością olejku eterycznego (ok. 0.1%). Co w tym złego? Nic, o ile szukasz mieszaniny olejku i zwykłej wody. Dobrej jakości hydrolat, powstały na drodze destylacji z parą wodną, powinien zawierać wiele aktywnych substancji, na których działaniu nam najbardziej zależy.
Jak poznać, że mamy do czynienia ze zwykłą mieszaniną a nie hydrolatem? Wystarczy spojrzeć na skład kosmetyku. W etykiecie takiego produktu na pierwszym miejscu będzie woda (Aqua), później olejek eteryczny (…Essential Oil) oraz lista użytych konserwantów.
2. Woda z dodatkiem olejku eterycznego i solubilizatora.
Jest to produkt podobny do tego opisanego powyżej – zawiera trochę więcej olejku eterycznego, lecz wciąż jest pozbawiony innych substancji aktywnych. Ponieważ olej z wodą nie miesza się, to do tego produktu dodawana jest substancja, która pozwoli na wymieszanie się tych dwóch faz (wodnej i olejowej), czyli tak zwany solubilizat.
Jeśli w składzie oprócz wody (Aqua) i nazwy olejku eterycznego (…Essential Oil) znajduje się jakaś dziwna nazwa solubilizatora (np. Polysorbate-20 lub PEG-40 hydrogenated castor oil), możesz mieć pewność, że nie oglądasz właśnie etykiety prawdziwego hydrolatu.
Innym sposobem na rozpoznanie tego typu produktu jest energiczne potrząśnięcie butelką. Jeśli roztwór pieni się, to będzie to wskazywało na prawdopodobną obecność solubilizatora, który tworzy pianę.
3. Zagęszczona woda pozyskana z procesu suszenia kwiatów lub ziół.
Ten produkt nie zawiera żadnych niepotrzebnych dodatków. Wciąż jednak nie jest prawdziwym hydrolatem, ale wodą powstałą podczas suszenia roślin. Oczywiście nie ma w tym nic złego, jednak prawdziwy hydrolat zawiera masę aktywnych substancji a zagęszczona woda nie. Ten rodzaj produktu jest najtrudniejszy do rozpoznania bez specjalistycznego sprzętu, ponieważ będzie sprzedawany np. pod nazwą “woda kwiatowa”, a jeśli rośliny pochodziły z certyfikowanych upraw, to będzie miał nazwę “organiczna” lub “BIO woda kwiatowa”.
Jak dociec, czy mamy do czynienia właśnie z takim produktem? Nie ma na to innej rady, jak dopytywać producenta wody kwiatowej, która została użyta do wytworzenia kosmetyku, o sposób jej wytwarzania. Niestety, nie zawsze mamy możliwość dotrzeć bezpośrednio do producenta surowca, z którego później powstaje kosmetyk, więc cała odpowiedzialność spoczywa na producencie kosmetyków, który powinien dokładnie sprawdzać swoich dostawców.
Hydrolaty w Mafka – kosmetyki naturalne – dlaczego robimy to dobrze?W Mafce przykładamy ogromną uwagę do jakości surowców, które wykorzystujemy w naszych kosmetykach, a także poświęcamy masę czasu i energii na sprawdzenie naszych dostawców. Możesz mieć pewność, że w naszych kosmetykach nie spotkasz “zamienników” hydrolatów, lecz prawdziwe wody otrzymane poprzez proces destylacji z parą wodną, które pozwalają na uzyskanie bogatych w składniki aktywne roztworów. |
Jak kupić dobry hydrolat?
Po przeczytaniu tego wpisu hydrolaty nie mają już przed Tobą tajemnic.
Jeśli masz zacięcie do DIY kosmetyków – polecam spróbować swoich sił w samodzielnym przygotowaniu takich formulacji. To uczy pokory i pozwala lepiej zrozumieć produkt.
Jeśli nie masz czasu/umiejętności na takie DIY prace – dzięki przytoczonym wyżej regułom spokojnie uda Ci się znaleźć w sprzedaży gotowe produkty z dobry i wartościowym składem.
Hydrolaty w Mafka kosmetyki naturalne?
Dziękuję Panu Tabletce za możliwość napisania dla Was tego wpisu i podzielenia się wiedzą 🙂 Nie byłabym sobą, gdybym nie skorzystała z możliwości i nie pochwaliła się produktami, z których stworzenia jestem dumna i o których jakość dbam każdego dnia.
Nasze mafkowe hydrolaty:
Pozdrawiam!
Ewa
***
Tekst przygotowała dla Was dr mgr farm. Ewa – współzałożycielka i współtwórczyni firmy Mafka – kosmetyki naturalne. Mafka specjalizuje się w kosmetykach do skóry suchej i wrażliwej. Jeśli zainteresował Cię artykuł i szukasz sprawdzonych produktów, które przynoszą ukojenie skórze – zajrzyj na https://www.mafka.pl/.
Jeśli masz pytania lub komentarze – pisz na hello@mafka.pl
***
Więcej wpisów kosmetycznych:
Jak pielęgnować i radzić sobie z suchą skórą? Również po podrażnienu przez środki do dezynfekcji.
***
Literatura
- Cavanagh HMA, Wilkinson JM, 2002, Biological Activities of Lavender Essential Oil. Phytotherapy Research 16: 301- 308.
- Jędrzejko K, Kowalczyk B, Bacler B, 2007, Rośliny Kosmetyczne, Wydawnictwo ŚUM, Katowice.
- Kohlmunzer S, 2017, Farmakognozja, PZWL, Warszawa.
- Matławska I, 2008, Farmakognozja, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań.
- Noszczyk M, 2013, Kosmetologia pielęgnacyjna i lekarska, PZWL, Warszawa.
- Prusinowska R, Śmigielski K, Kunicka-Styczyńska A, 2015, Hydrolates from lavender (Lavandula angustifolia) – chemical composition, antimicrobial and antioxidant properties, Natural Product Research 30(4):1-8.
- Śmigielski K, Prusinowska R, Krosowiak K, Sikora M, 2013, Comparison of qualitative and quantitative chemical composition of hydrolate and essential oils of lavender (Lavandula angustifolia), Journal of Essential Oil Research 25: 291–299.
- Toker G, Baser KHC, Kurkcuoglu M, Ozek T, 1999, The Composition of Essential Oils from Tilia L. Species Growing in Turkey, Journal of Essential Oil Research 11(3):369-374.
- Viapiana A, Wesołowski M, 2018, Lipa – bogate źródło związków fenolowych o właściwościach prozdrowotnych, Farmacja Polska 74: 433-436.
O autorze
Marcin Korczyk
Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego na wydziale farmaceutycznym. Po studiach pracował w aptece całodobowej w Nowym Sączu - i w trakcie pracy rozpoczął tworzenie bloga www.pantabletka.pl - zapisując odpowiedzi na najczęściej zadawane przez pacjentów pytania.
Od czasu złożenia bloga w 2015 roku - do dziś - blog stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych i opiniotwórczych portali z wiedzą o racjonalnym stosowaniu leków i suplementacji.